Tràn dịch khớp cổ tay: Nguyên nhân và phương pháp điều trị

Tràn dịch khớp cổ tay là bệnh khớp phổ biến, thường xảy ra khi cổ tay bị chấn thương. Tràn dịch khớp cổ tay làm xuất hiện tình trạng viêm bao hoạt dịch gây sưng tấy, đau cơ và khó chịu. Bệnh nếu không được điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và khả năng vận động của người bệnh, thậm chí gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khó lường.

Tràn dịch khớp cổ tay là gì

Cổ tay là bộ phận thường xuyên sử dụng, di chuyển nhiều và liên tục nên rất dễ bị chấn thương. Về cấu tạo, cổ tay của chúng ta có chứa một lượng nhỏ chất lỏng có nhiệm vụ duy trì sự dẻo dai và linh hoạt của các khớp, giúp cho các cử động diễn ra một cách trơn tru.

Tuy nhiên, nếu vì lý do nào đó mà lượng dịch ở khớp cổ tay tăng lên quá nhiều, nhanh đến mức tràn ra xung quanh khớp. Lúc này, bên trong khớp bắt đầu xảy ra phản ứng viêm, gây sưng tấy và đau nhức. Tình trạng này còn được gọi là tràn dịch khớp cổ tay – một trong những dạng tràn dịch khớp phổ biến nhất.

Đây là một bệnh khớp khá phổ biến, không phải là nguyên nhân đáng lo ngại vì có thể điều trị được. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, bệnh sẽ dẫn đến nhiều biến chứng rất nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động của người bệnh. Vì vậy, hãy chủ động thăm khám và điều trị, phòng ngừa để khỏi bệnh càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân của tràn dịch khớp cổ tay

Các chuyên gia xương khớp cho biết, việc xác định chính xác nguyên nhân gây tràn dịch khớp cổ tay là rất khó. Vì cổ tay là bộ phận tham gia nhiều hoạt động nên bệnh có thể xảy ra đột ngột nhưng cũng có thể tiến triển lâu dài. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra tràn dịch cổ tay:

Chấn thương cổ tay

Như đã nói, cổ tay của con người có vai trò vô cùng quan trọng, tham gia thực hiện rất nhiều hoạt động từ đơn giản đến phức tạp. Điều này diễn ra hàng ngày và liên tục nên dễ bị tổn thương là điều dễ hiểu. Bệnh có thể do bong gân, gãy xương do chơi thể thao, tai nạn giao thông, tai nạn lao động… nhưng không được điều trị dứt điểm, đúng cách, để lâu sẽ dẫn đến tràn dịch khớp cổ tay.

Nhiễm trùng

Một số bệnh nhiễm trùng toàn thân như đái tháo đường, HIV, người vừa trải qua phẫu thuật thay khớp, điều trị ung thư, ghép tạng… dễ làm phát sinh triệu chứng tràn dịch khớp cổ tay. Cơ chế hình thành bệnh là do vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, đi vào máu, di chuyển đến cổ tay và phát triển thành ổ nhiễm trùng. Điều này khiến bệnh tiến triển nhanh, dễ trở nặng, các triệu chứng của bệnh cũng phức tạp và nặng hơn.

Viêm xương khớp

Thoái hóa khớp hay còn gọi là thoái hóa khớp là tình trạng lớp sụn ở khớp bị bào mòn do mạch máu giãn nở quá mức, suy yếu và gây sưng, tấy, đau nhức vùng cổ tay. Và tràn dịch khớp cổ tay là một trong những triệu chứng của căn bệnh này. Tùy theo mức độ bệnh mà có thể chia bệnh thành 2 loại là viêm khớp cấp tính hoặc viêm khớp mãn tính.

Viêm bao hoạt dịch

Bao hoạt dịch có ở các khớp cổ tay, cổ chân, khớp gối,… chứa chất dịch có nhiệm vụ bôi trơn giúp khớp thực hiện các cử động, hoạt động một cách trơn tru. Tuy nhiên, khi bao bị viêm sẽ gây sưng tấy, đau nhức khi vận động mạnh và kèm theo tràn dịch khớp.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là tình trạng hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các khớp khỏe mạnh và khiến chúng bị biến dạng, đau và cứng, gây khó khăn cho cử động. Theo thời gian, bệnh tiến triển rất nhanh và nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây áp lực lên các khớp, hệ thần kinh xung quanh và gây tràn dịch khớp cổ tay.

Bệnh Gout

Bệnh gout là tình trạng tích tụ quá nhiều axit uric trong cơ thể, tạo thành các tinh thể và lắng đọng tại các khớp, trong đó có khớp cổ tay. Từ đó gây ra các triệu chứng viêm, đau, nổi cục nóng đỏ… Không những vậy, người bệnh gút còn phải đối mặt với tình trạng tràn dịch khớp cổ tay, nhiễm trùng nếu không được điều trị kịp thời.

Ngoài những nguyên nhân trên, tràn dịch khớp cổ tay còn có thể xảy ra do các yếu tố nguy cơ như:

• Những người thừa cân – béo phì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn các đối tượng khác;
• Tuổi cao, lão hóa nhanh dễ gây cứng khớp, thoái hóa sụn khớp…;
• Tập thể dục, thể thao, chơi thể thao sai cách, làm việc quá sức;
• Mắc các bệnh về rối loạn chuyển hóa đường, có nồng độ axit uric trong máu cao;

Dấu hiệu tràn dịch khớp cổ tay

Các triệu chứng tràn dịch khớp cổ tay thường bùng phát theo từng giai đoạn cụ thể và tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nhưng về cơ bản, hầu hết bệnh nhân sẽ gặp một số triệu chứng cơ bản sau:

• Cổ tay sưng tấy: Ngay khi chất lỏng tràn ra xung quanh khớp, vùng cổ tay sẽ nhanh chóng sưng tấy do viêm. Sưng tấy có thể lan từ cổ tay đến khuỷu tay và cánh tay và kèm theo cảm giác nóng rát do lượng máu đến khu vực này tăng lên.
• Đau nhức: Đau âm ỉ, kéo dài ở khớp cổ tay, đặc biệt đau hơn khi người bệnh cố gắng cử động hoặc khi dùng tay ấn nhẹ vào khớp cổ tay bị viêm.
• Khó cử động: Đau và cứng khớp là nguyên nhân gây ra tình trạng khó cử động cổ tay, đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động phức tạp.
• Vết bầm ở cổ tay: Dấu hiệu này xuất hiện khả năng cao là bệnh tràn dịch khớp cổ tay đã tiến triển đến mức độ nghiêm trọng. Các mạch máu nhỏ dưới da bị viêm đến mức vỡ ra và hình thành các vết bầm tím. Hoặc cũng có thể đây là dấu hiệu của bệnh hoại thư, khiến khớp cổ tay đau dữ dội, nóng rát và khó chịu.
• Tê, chuột rút, mỏi cơ: Một số trường hợp khác, người bệnh tràn dịch khớp cổ tay còn có biểu hiện tê, mỏi cơ, ngứa, chuột rút… Đây là dấu hiệu đáng lo ngại vì chỉ những người bệnh ở giai đoạn nặng mới gặp phải những biểu hiện này. Vì vậy, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị bằng phương pháp phù hợp.
• Một số triệu chứng khác: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, thường xuyên hoa mắt, chóng mặt, chán ăn, sút cân, suy nhược cơ thể…

Tràn dịch khớp cổ tay có nguy hiểm không

Hầu hết các trường hợp tràn dịch khớp cổ tay thường nhẹ, không quá nguy hiểm và hoàn toàn đáp ứng với điều trị bảo tồn. Đặc biệt, sử dụng thuốc bảo tồn chức năng xương khớp trong giai đoạn đầu của bệnh, kết hợp với chế độ chăm sóc, nghỉ ngơi cẩn thận sẽ giúp giảm lượng dịch, phục hồi tổn thương hiệu quả mà không để lại di chứng.

Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh chủ quan, lơ là, không điều trị khiến bệnh ngày càng tiến triển nặng hơn. Thậm chí gây cứng khớp, teo cơ, nhiễm trùng khớp… và hạn chế vận động của người bệnh, thậm chí mất khả năng vận động vĩnh viễn. Vì vậy, hãy chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, phòng tránh những nguy cơ biến chứng khó lường.

Phương pháp chẩn đoán tràn dịch khớp cổ tay

Để điều trị tràn dịch khớp cổ tay hiệu quả, trước tiên bạn cần đi thăm khám để được bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân. Quy trình chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch khớp cổ tay thường bao gồm các bước sau:

Khám tổng quát

Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng sức khỏe của bạn, các triệu chứng hiện tại, tiền sử bệnh tật, có bị chấn thương gì gần đây không… Đồng thời khám cổ tay, cánh tay, bàn tay xem bạn có bị đau nhức, khó chịu gì không.

Thông qua các xét nghiệm đơn giản như ấn mạnh vào tay hoặc yêu cầu người bệnh thực hiện các động tác cầm nắm, lật, xoay người… để đưa ra đánh giá về độ linh hoạt của khớp. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ đánh giá chức năng dẫn truyền tín hiệu của các dây thần kinh để kiểm tra mức độ yếu cơ và cảm giác của người bệnh.

Kiểm tra hình ảnh

Đây là bước quan trọng giúp bác sĩ quan sát rõ cấu trúc và tổn thương bên trong khớp cổ tay, từ đó chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp. Một số xét nghiệm chẩn đoán phổ biến bao gồm:

• Siêu âm sử dụng sóng siêu âm để xác định sự truyền tín hiệu giữa các mô liên kết, gân và dây chằng ở cổ tay. Từ đó đưa ra nhận định bên trong có bị viêm hay không.
• Chụp Xquang hoặc CT với bức xạ ion hóa để quan sát rõ những tổn thương bên trong khớp cổ tay, từ đó chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch khớp cổ tay có thể do gãy xương, bong gân hoặc viêm khớp.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) sử dụng sóng radio hoặc từ trường để tạo ra những hình ảnh chi tiết về cấu trúc khớp cổ tay bao gồm sụn, mô mềm, bao khớp… Các bác sĩ có kinh nghiệm sẽ nhận biết những bất thường và xác định nguyên nhân gây ra tràn dịch khớp cổ tay là gì.
• Xét nghiệm máu để kiểm tra xem bạn có bị nhiễm trùng hay bệnh gút hoặc bệnh giả xuất huyết hay không.

Xét nghiệm dịch khớp

Bên cạnh các phương pháp trên, chọc hút dịch khớp cũng là một thủ thuật chẩn đoán thoái hóa khớp hiệu quả được áp dụng khá phổ biến. Việc lấy mẫu dịch khớp tại vị trí cổ tay bị thương đem đi nuôi cấy, xét nghiệm tinh thể sẽ giúp phát hiện những bất thường và xác định nguyên nhân gây ra các bệnh như nhiễm trùng, gút, viêm bao hoạt dịch…

Ngoài ra, màu sắc của dịch khớp cũng là một trong những căn cứ để đánh giá và xác định nguyên nhân gây bệnh. Dịch khớp bình thường sẽ có màu trắng trong, sền sệt như lòng trắng trứng gà. Do đó, khi dịch khớp có màu bất thường, cơ bản có thể chẩn đoán như sau:

• Dịch khớp đục: Tràn dịch khớp cổ tay có thể do viêm khớp dạng thấp bằng cách phát hiện các tế bào bạch cầu bị viêm quá mức. Tại thời điểm này, số lượng bạch cầu thường lớn hơn 10.000 / milimét khối.
• Dịch khớp trong: Màu nước trong có thể là dấu hiệu của viêm xương khớp với số lượng bạch cầu dưới 2000.
• Dịch khớp màu vàng: Thường xuất hiện các tinh thể acid uric trong gút và dễ dàng quan sát được dưới kính hiển vi.
• Dịch khớp màu vàng xanh: Có thể do nhiễm trùng nếu số lượng bạch cầu lớn hơn 20.000 / milimét khối. Lúc này, có thể nhận biết tình trạng nhiễm trùng bằng cách phát hiện có mủ lẫn trong dịch khớp.
• Dịch khớp màu hồng: Thường do máu lẫn trong dịch do chấn thương khớp.

Phương pháp chữa tràn dịch khớp cổ tay hiệu quả

Việc tìm ra nguyên nhân gây tràn dịch khớp cổ tay sẽ giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả cao, nhanh chóng và ngăn ngừa biến chứng ngay từ giai đoạn đầu. Các chuyên gia cho biết, việc điều trị chỉ mang lại hiệu quả khi người bệnh tuân thủ chỉ định, kết hợp điều trị bằng thuốc bảo tồn và áp dụng phương pháp chăm sóc tại nhà. Riêng những trường hợp nặng, có biến chứng thì cần phải can thiệp ngoại khoa để xử trí hiệu quả các triệu chứng của bệnh.

Các nguyên tắc điều trị tràn dịch khớp cổ tay chủ yếu tập trung vào việc giảm đau, sưng, viêm, ngăn ngừa tiến triển, biến chứng của bệnh và hỗ trợ quá trình tự phục hồi của xương khớp. Như sau:

Tự điều trị tại nhà

Nhiều trường hợp tràn dịch khớp cổ tay ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Trong trường hợp này, bạn có thể tự điều trị tại nhà bằng các biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi: Hãy để cổ tay nghỉ ngơi một lúc, vì mức độ viêm không quá nặng nên cơ thể sẽ tự chữa lành tổn thương này. Lúc này nên hạn chế làm việc nặng, để cổ tay thư giãn, vẫn vận động nhưng phải hết sức nhẹ nhàng, khoa học để tránh làm bệnh chuyển từ nhẹ sang nặng.
• Chườm đá: Chườm đá ngày 3-4 lần, mỗi lần khoảng 20 phút tại khớp cổ tay bị tràn dịch. Phương pháp này rất đơn giản nhưng hiệu quả lại bất ngờ nhờ khả năng ức chế tạm thời cảm nhận cơn đau khi mới bắt đầu. Lưu ý không nên chườm đá trực tiếp lên da vì rất dễ gây bỏng lạnh. Thay vào đó, hãy bọc đá trong túi nước đá hoặc sử dụng túi chườm lạnh.
• Băng cổ tay: Sau khi cơn đau giảm bớt, dùng băng ép đàn hồi để cố định khớp cổ tay. Đồng thời giúp giảm các triệu chứng sưng, viêm, đau,… Chú ý khi băng không được ấn quá chặt để không cản trở quá trình lưu thông máu đến cổ tay, dẫn đến nhiều nguy cơ nghiêm trọng khác.
• Áp dụng mẹo dân gian: Trong dân gian có nhiều bài thuốc nam chữa tràn dịch khớp cổ tay rất hiệu quả như:
  • Lá lốt: Dùng lá lốt sắc lấy nước uống ngày 2-3 lần có tác dụng tán phong, trừ sâu, tiêu viêm, chỉ thống và giúp xua tan máu ứ hiệu quả. Từ đó giúp cải thiện hiệu quả tình trạng tràn dịch khớp cổ tay.
  • Cây ngải cứu: Cây ngải cứu là một vị thuốc tự nhiên chuyên điều trị các bệnh về xương khớp, trong đó có bệnh tràn dịch khớp cổ tay. Mỗi ngày dùng lá ngải cứu tươi chấm với muối nóng rồi đắp lên các khớp bị đau. Thực hiện 1-2 lần mỗi ngày để có kết quả tốt nhất.
  • Ngoài ra, cây vòi voi, đinh lăng, trầu không… cũng là những bài thuốc tự nhiên chữa tràn dịch khớp cổ tay hiệu quả mà bạn có thể áp dụng.

Điều trị bằng Tây y

Để hỗ trợ kết quả điều trị nhanh hơn, người bệnh có thể lựa chọn dùng thuốc theo đơn của bác sĩ. Một số loại thuốc thường được kê đơn để điều trị tràn dịch cổ tay bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Thường được sử dụng trong giai đoạn đầu khi bệnh mới khởi phát. Một số loại thuốc được khuyên dùng như Acetaminophen (Paracetamol, Tylenol…), Diclofenac, Trypsin, Chymotrypsin…
• Thuốc chống viêm không Steroid: Loại thuốc này thường được sử dụng trong các trường hợp tràn dịch khớp cổ tay do chấn thương. Một số loại phổ biến như Naproxen (Aleve), Ibuprofen (Advil)… Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ vì tác dụng phụ rất lớn ảnh hưởng đến chức năng gan, dạ dày.
• Tiêm corticosteroid: Thuốc này được dùng bằng cách tiêm trực tiếp vào vùng khớp bị ảnh hưởng. Khả năng chống viêm của loại thuốc này mạnh gấp nhiều lần so với thuốc uống nên chỉ được sử dụng trong những trường hợp bệnh nặng không đáp ứng với các loại thuốc giảm đau thông thường.
• Thuốc kháng sinh: Loại thuốc này được chỉ định sử dụng cho những bệnh nhân bị tràn dịch khớp cổ tay do nhiễm trùng khớp. Thuốc kháng sinh thường được sử dụng là Ciprofloxacin, dùng trong 14 ngày liên tục, có thể dùng đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch để cải thiện triệu chứng bệnh hiệu quả.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Với các nguyên nhân như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến liên quan đến rối loạn hệ thống miễn dịch thường được chỉ định sử dụng nhóm thuốc này. Một số loại thường được sử dụng cho những người bị tràn dịch cổ tay bao gồm Methotrexate và Humira (adalimumab).

Lưu ý: Thuốc mới giúp cải thiện nhanh các triệu chứng. Nhưng nếu chủ quan không kết hợp các biện pháp chăm sóc, phòng bệnh mà lạm dụng thuốc trong thời gian dài sẽ gây ra những nguy cơ nguy hiểm cho sức khỏe. Vì vậy, hãy tuân thủ nghiêm ngặt đơn thuốc mà bác sĩ đưa ra để chữa bệnh an toàn.

Can thiệp phẫu thuật

Trường hợp tràn dịch khớp, các triệu chứng phức tạp, phát sinh nhiều biến chứng nguy hiểm, không còn đáp ứng với các biện pháp điều trị bảo tồn thì cần can thiệp ngoại khoa để kiểm soát tiến triển của bệnh. Dưới đây là một số biện pháp can thiệp ngoại khoa thường được áp dụng để điều trị tràn dịch khớp cổ tay:

Chọc hút dịch khớp giúp cải thiện các triệu chứng

Đây là phương pháp điều trị xâm lấn thường được chỉ định khi có quá nhiều dịch khớp tràn ra ngoài khớp cổ tay. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng đủ điều kiện để thực hiện thủ thuật này. Để thực hiện, bác sĩ sẽ dùng một ống tiêm và kim tiêm đặc biệt chọc qua da vào khoang khớp để hút trực tiếp dịch dư thừa ra ngoài.

Sau đó, tiêm steroid để cải thiện tình trạng viêm. Chỉ cần kết hợp với chế độ chăm sóc tại nhà đúng cách sẽ giúp đẩy lùi các triệu chứng của bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Phẫu thuật

Những trường hợp tràn dịch khớp cổ tay do chấn thương, gãy xương, bong gân nặng không có khả năng tự khỏi, thậm chí gây chèn ép lên dây thần kinh thì cần phải phẫu thuật ngay. Cách này giúp xử lý những tổn thương, sửa chữa những tổn thương ở vùng khớp này, sau đó dần dần cơ thể sẽ tự phục hồi như bình thường.

Tuy nhiên, dù mang lại hiệu quả nhưng phẫu thuật là phương pháp can thiệp ngoại khoa tiềm ẩn nhiều rủi ro nên cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ để đưa ra quyết định phù hợp.

Cố định khớp

Việc cố định khớp cổ tay bằng nẹp và dây thun trong quá trình điều trị và trong quá trình phục hồi chức năng giúp bảo vệ vùng khớp này cũng như tăng tốc độ phục hồi. Đặc biệt, ngăn chặn tối đa những tác động từ bên ngoài, giảm nguy cơ bệnh tái phát, nhất là khi đã mắc bệnh.

Hướng dẫn cách phòng ngừa tái phát tràn dịch khớp cổ tay

Vì có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên tình trạng tràn dịch khớp cổ tay nên không có cách nào có thể ngăn chặn được hết. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách thực hiện các biện pháp chủ động sau:

• Cẩn thận trong sinh hoạt, làm việc hay vui chơi giải trí hàng ngày để tránh té ngã, va chạm gây chấn thương cổ tay. Đồng thời, sử dụng giày dép phù hợp, gắn tay vịn cầu thang, giảm trơn trượt bằng tấm lót sàn… để giảm nguy cơ té ngã.
• Nếu chơi các môn thể thao cần lực cổ tay nhiều, hãy sử dụng đồ bảo hộ. Tập luyện đúng cách hoặc có sự hướng dẫn của người có chuyên môn để tập luyện an toàn, tránh chấn thương vùng cổ tay.
• Đối với những người có công việc phải sử dụng khớp cổ tay nhiều thì nên tạo thói quen cho cổ tay nghỉ ngơi sau vài giờ làm việc. Thực hiện các bài tập đơn giản giúp thả lỏng khớp cổ tay để thư giãn và giảm áp lực.
• Tránh mang vác các vật nặng có lực ở cổ tay, tốt nhất nên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như xe đẩy, máy kéo… để giảm thiểu gắng sức và giảm nguy cơ tái phát bệnh.
• Bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho xương như canxi, vitamin D và nhiều loại vitamin, khoáng chất khác thông qua chế độ ăn uống hàng ngày để có hệ xương khớp nói chung và khớp cổ tay nói riêng chắc khỏe.
• Duy trì cân nặng phù hợp, tránh ăn uống vô độ gây tăng cân đột ngột. Đồng thời thực hiện lối sống lành mạnh, cân bằng giữa công việc và thời gian nghỉ ngơi để tránh suy nhược cơ thể, tăng sức đề kháng chống lại các tác nhân gây bệnh.

Tràn dịch khớp cổ tay là bệnh thoái hóa khớp, có thể điều trị và phòng ngừa nếu chúng ta biết cách chăm sóc và tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Do đó, đừng chủ quan, thay vào đó, hãy đi thăm khám ngay khi phát hiện những triệu chứng ban đầu để có một sức khỏe tốt và không ảnh hưởng đến khả năng lao động.