Viêm đa khớp là gì? Dấu hiệu, Nguyên nhân Và Cách điều trị

Viêm đa khớp là một bệnh lý xương khớp mãn tính phổ biến, xảy ra ở nhiều khớp cùng một lúc. Căn bệnh này rất nguy hiểm, có thể gây ra những tổn thương và biến chứng nặng nề không thể phục hồi nếu phát hiện và điều trị muộn. Nguyên nhân của viêm đa khớp rất đa dạng và có thể do tự miễn dịch hoặc nhiễm virus.

Bệnh viêm đa khớp là gì

Viêm đa khớp là tình trạng viêm và đau nhiều khớp cùng lúc. Thông thường, chỉ cần 4 khớp trở lên là được chẩn đoán mắc bệnh viêm đa khớp. Căn bệnh này thường kết hợp với một số bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp hoặc các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng…

Ban đầu, khi bệnh xuất hiện dưới dạng viêm khớp cấp tính, khi kéo dài hơn sáu tuần và nặng hơn sẽ dẫn đến mãn tính. Tuy gây ra những nguy hiểm khó lường khi mắc bệnh viêm đa khớp nhưng bệnh vẫn có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị tích cực theo phác đồ phù hợp mà bác sĩ đưa ra.

Nguyên nhân của bệnh viêm đa khớp

Nguyên nhân gây bệnh viêm đa khớp rất đa dạng, chủ yếu được chia thành 2 nhóm chính gồm nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân sinh lý. Như sau:

Nhóm nguyên nhân bệnh lý

• Viêm khớp đối xứng: Một số bệnh lý thường gặp như Viêm khớp thiếu niên, các dạng viêm khớp vô căn, viêm khớp dạng thấp, Lupus hoặc xảy ra do phản ứng của cơ thể với thuốc.
• Viêm khớp không đối xứng: Một số bệnh điển hình như gút, viêm khớp phản ứng, viêm khớp vảy nến do nhiễm khuẩn…
• Viêm khớp tự phát thiếu niên: Viêm đa khớp xảy ra ở trẻ em được gọi là viêm khớp vô căn vị thành niên.
• Nhiễm virus: Một số virus như quai bị, rubella, viêm gan, sởi, HIV… cũng có khả năng gây ra phản ứng viêm do rối loạn hệ miễn dịch.

Nhóm yếu tố gây viêm đa khớp

Bên cạnh những nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh, còn có nhiều yếu tố khác thúc đẩy quá trình hình thành các tổn thương và dẫn đến bệnh viêm đa khớp như:

• Do thói quen sinh hoạt không lành mạnh, ăn uống thiếu chất, nghiện rượu, hút thuốc lá và uống đồ uống có chất kích thích…
• Người lớn, người trung niên và người cao tuổi có xu hướng dễ mắc bệnh hơn trẻ em.
• Phụ nữ dễ bị viêm đa khớp hơn nam giới do cấu trúc xương dày đặc và linh hoạt hơn, đặc biệt là ở vùng hông. Ngoài ra, các yếu tố như rối loạn nội tiết tố, phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh hoặc sau khi sinh con cũng rất dễ mắc phải căn bệnh này.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh xương khớp nói chung hay bệnh viêm đa khớp nói riêng sẽ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh tương tự ở thế hệ sau.

Biểu hiện của người bị viêm đa khớp

Các triệu chứng của bệnh viêm đa khớp thường giống với các triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp. Chúng thường phát triển trong một thời gian dài, nhiều ngày và nhiều tháng, đột ngột xuất hiện và thường bao gồm các triệu chứng như:

• Đau khớp dữ dội là triệu chứng phổ biến nhất của hầu hết những người bị viêm đa khớp. Cơn đau thường bùng phát vào buổi sáng hoặc khi thời tiết thay đổi, hạn chế vận động và hoạt động của các khớp.
• Thời gian đau và cứng khớp thường kéo dài trên 30 phút và từ 3 ngày trở lên.
• Kèm theo triệu chứng đau nhức xương khớp là tình trạng cứng khớp gây khó khăn trong việc vận động, giảm năng suất lao động.
• Những cơn đau này còn kèm theo nhiều triệu chứng khác như mệt mỏi, chán ăn, đổ mồ hôi nhiều, sốt cao, mẩn ngứa, sụt cân, sưng hạch, tinh thần sa sút…

Bệnh viêm đa khớp có chữa khỏi được không

Bệnh viêm đa khớp có chữa được không là câu hỏi mà nhiều người băn khoăn. Thực chất, viêm đa khớp là bệnh gây ra cảm giác đau nhức, khó chịu trên bề mặt khớp. Nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị tích cực thì hoàn toàn có thể phục hồi chức năng khớp trở lại bình thường. Ngược lại, việc chủ quan bỏ qua và chậm trễ trong việc điều trị sẽ làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm như:

• Gây viêm cột sống dính khớp, cứng khớp, teo cơ, liệt tứ chi thậm chí tàn phế suốt đời.
• Biến chứng từ bệnh viêm đa khớp kéo theo hàng loạt biến chứng khác như co cứng khớp, biến dạng chân, tay.
• Gây suy giảm chức năng, ảnh hưởng đến các cơ quan khác như hệ thần kinh, tim mạch, phổi, da, mắt…
• Tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, suy tim, nhiễm trùng máu, tràn dịch khớp…
• Kèm theo một số triệu chứng như tích mỡ trên mặt, da mỏng, mệt mỏi, đau nhức…
• Đối với phụ nữ bị viêm đa khớp sẽ làm giảm khả năng mang thai.
• Ngoài ra, một số trường hợp còn gây rối loạn tâm thần, trầm cảm…

Các bước chẩn đoán bệnh viêm đa khớp

Có thể thấy, viêm đa khớp là căn bệnh xương khớp nguy hiểm ở mọi đối tượng không may mắc phải. Vì vậy, khi phát hiện các triệu chứng bất thường, người bệnh nên sớm đến bệnh viện để được chẩn đoán, thăm khám và làm các xét nghiệm chuyên sâu.

Bước đầu tiên trong việc chẩn đoán bệnh viêm đa khớp được thực hiện thông qua việc xem xét một số dấu hiệu bên ngoài bằng mắt thường. Dựa vào các triệu chứng ngoài da như mức độ viêm nhiễm, mẩn đỏ, phù nề… bác sĩ sẽ đánh giá phần nào tình trạng bệnh mà người bệnh đang gặp phải.

Sau đó, người bệnh cần cung cấp một số thông tin về lối sống, chế độ ăn uống, tiền sử bệnh để bác sĩ tìm hiểu sâu hơn và dễ dàng tìm ra nguyên nhân gây bệnh viêm đa khớp. Và để chắc chắn hơn, tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm sau:

• Chụp X-quang: Hình ảnh chụp X-quang sẽ cho thấy rõ những bất thường hoặc tổn thương khớp nếu có.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI là phương pháp hiện đại nhất hiện nay, hình ảnh thu được từ xét nghiệm này cho thấy rõ cấu trúc bên trong của xương khớp, chi tiết từng mô mềm như gân, sụn, dây chằng…
• Nội soi khớp: Phương pháp này giúp đánh giá chính xác mức độ tổn thương bên trong ổ khớp.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này kiểm tra phản ứng với protein và độ lắng của hồng cầu để đánh giá tình trạng viêm đa khớp có liên quan đến các yếu tố gây viêm hay không.
• Xét nghiệm dịch khớp: Để xác định loại viêm khớp mà bạn mắc phải.

Phương pháp điều trị bệnh viêm đa khớp

Sau khi có kết quả chẩn đoán và thăm khám, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp. Hiện nay, có nhiều cách điều trị bệnh viêm đa khớp như sử dụng thuốc hiện đại (thuốc uống, thuốc bôi), y học cổ truyền, vật lý trị liệu hoặc điều trị ngoại khoa (phẫu thuật) để đạt kết quả tốt nhất.

Nguyên tắc điều trị bệnh viêm đa khớp là làm giảm các cơn đau và các triệu chứng kèm theo, đồng thời phục hồi chức năng khớp và khả năng vận động của người bệnh. Cụ thể một số cách chữa bệnh viêm đa khớp như sau:

Điều trị bằng Tây y

Sử dụng thuốc Tây chữa bệnh viêm đa khớp có tác dụng cải thiện nhanh chóng các triệu chứng đau và phục hồi một phần chức năng của khớp. Phương pháp này được áp dụng cho hầu hết các trường hợp bệnh vì hiệu quả nhanh chóng và tức thì. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là đi kèm với những tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Một số loại thuốc chống viêm thường được sử dụng bao gồm:

• Nhóm thuốc giảm đau: Thuốc có tác dụng giảm nhanh các cơn đau cấp, giúp người bệnh dễ chịu hơn khi vận động xương khớp. Một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này như Paracetamol, Acetaminophen, Oxycodone, Tramadol…
• Thuốc Chống Viêm Không Steroid: Loại thuốc này có tác dụng chống lại tình trạng viêm nhiễm tại các khớp cùng với đó là giảm đau nhức, khó chịu cho người bệnh. Các loại thuốc thường dùng là Diclofenac, Meloxicam, Brexin…
• Corticosteroid: Đây là những loại thuốc hoạt động bằng cách ức chế phản ứng miễn dịch. Thuốc này thường được chỉ định chủ yếu cho những người bị viêm đa khớp do các bệnh tự miễn. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn, tuyệt đối không được lạm dụng để tránh gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm. Các loại corticosteroid phổ biến nhất là Prednisone và Cortisone.
• Thuốc chống thấp khớp (DMARDs): Một số loại phổ biến trong nhóm này như Methotrexate, Hyroxychlorquine… có khả năng ngăn chặn sự tấn công của hệ miễn dịch đối với khớp.
• Thuốc sinh học: Chúng có tác dụng điều chỉnh hệ thống miễn dịch để chống viêm và giảm đau. Một vài loại phổ biến trong nhóm này như Enbrel, Remicade…
• Thuốc mỡ, kem: Những loại thuốc này được bôi ngoài da để giảm khó chịu và đau, làm dịu da và chặn tín hiệu đau truyền đến não.

Lưu ý: Trao đổi kỹ với bác sĩ trước khi sử dụng, đảm bảo liều lượng phù hợp với tình trạng bệnh để tránh gây tác dụng phụ.

Kết hợp các biện pháp giảm đau tại nhà

Để rút ngắn thời gian sử dụng thuốc và hạn chế tối đa tác dụng phụ, người bệnh cần kết hợp sử dụng với một số bài thuốc tại nhà sau đây để tăng hiệu quả điều trị bệnh:

• Vật lý trị liệu: Tùy theo tình trạng bệnh của mỗi người mà bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định các bài tập trị liệu phù hợp. Người bệnh có thể sử dụng một vài dụng cụ hỗ trợ như đeo đai, nẹp hoặc nẹp cố định. Phương pháp này có tác dụng tăng cường chức năng cơ khớp và cải thiện khả năng vận động của bệnh nhân.
• Massage, xoa bóp: Việc xoa bóp nhẹ nhàng ngay vị trí viêm đa khớp có tác dụng kích thích lưu thông máu trơn, giảm đau nhức để người bệnh dễ dàng làm việc, ngủ ngon hơn vào ban đêm.
• Liệu pháp nhiệt: Áp dụng liệu pháp nhiệt có hiệu quả cao trong việc giảm đau, tiêu sưng và tiêu viêm cho người bệnh viêm đa khớp. Bạn có thể áp dụng liệu pháp này qua nhiều cách khác nhau như chườm lạnh hoặc chườm nóng, tắm nước ấm, ngâm chân nước ấm,…
• Thực hiện các bài tập hỗ trợ: Một số bài tập được các chuyên gia khuyến khích như vặn mình, ngồi xổm,… để cải thiện tình trạng đau nhức, tăng sức mạnh và sự dẻo dai của các khớp.
• Thiền: Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của chứng viêm và đau khớp là căng thẳng. Vì vậy, thực hiện các kỹ thuật thiền định sẽ giúp cơ thể thư giãn, giảm áp lực lên các khớp và nâng cao khả năng chịu đựng của cơ thể.
• Duy trì cân nặng lý tưởng: Người bệnh viêm đa khớp cần chú ý giảm cân, tránh thừa cân béo phì để giảm áp lực, giảm đau, giảm thiểu tổn thương và cải thiện khả năng vận động.

Điều trị phẫu thuật

Đối với những trường hợp viêm đa khớp nặng, không đáp ứng hiệu quả với các phương pháp điều trị hiện đại và đe dọa đến khả năng vận động của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để ngăn chặn sự tiến triển nặng hơn của bệnh.

Hiện nay, một số phương pháp phẫu thuật phổ biến như sau:

• Phẫu thuật cắt bỏ màng hoạt dịch bị viêm, sưng. Phương pháp này đặc biệt thường được chỉ định cho những vùng bị viêm đa khớp như bàn tay, ngón tay, cổ tay,…
• Tiến hành phẫu thuật thay khớp hoặc cắt bỏ khớp bị tổn thương bằng cách đưa khớp nhân tạo vào để bất động khớp, giảm đau và phục hồi khả năng vận động.
• Phẫu thuật kết hợp khớp thường được áp dụng cho các trường hợp viêm đa khớp xảy ra ở các khớp nhỏ như cổ chân, cổ tay, ngón tay. Phương pháp này được thực hiện bằng cách cắt bỏ hai đầu xương bên trong khớp và liên kết chúng lại với nhau cho đến khi bệnh lành hẳn như một khối rắn chắc nhất định.

Điều trị viêm đa khớp theo Đông y

Đông y cũng là một trong những phương pháp chữa bệnh viêm đa khớp hiệu quả được nhiều người tin tưởng. So với Tây y, Đông y tuy không mang lại hiệu quả nhanh chóng nhưng lại được đánh giá cao về độ an toàn, lành tính và cho hiệu quả lâu dài, ổn định. Không chỉ vậy, thuốc Đông y còn giúp bổ máu, tăng cường sức đề kháng và bồi bổ sức khỏe hiệu quả.

Một số biện pháp Đông y thường được sử dụng cho bệnh viêm đa khớp bao gồm:

• Bài thuốc số 1: Chuẩn bị đầy đủ các vị thuốc gồm: 15g hùng hoàng, xuyên khung, khương hoạt, mộc qua, đương quy, tần giao, nhũ hương mỗi vị 9g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
• Bài thuốc số 2: Đẳng sâm 15g, tế tân, nhục quế mỗi vị 30g, đương quy 10g, tần giao 10g, đương quy mỗi loại 10g, bạch thược, đương quy. Thuốc sắc uống trong ngày, kiên trì uống mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Ngoài các bài thuốc, trong Đông y còn có nhiều phương pháp khác giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm đa khớp hiệu quả như châm cứu, bấm huyệt, thủy châm, diện chẩn,… Tất cả những phương pháp này đều có tác dụng chính là tác động vào các huyệt đạo, kích thích các dây thần kinh theo một xung động nhất định để giảm đau, thư giãn và thả lỏng cơ thể.

Sử dụng các loại thảo dược tự nhiên

Trong dân gian lưu truyền một số bài thuốc sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên có khả năng làm giảm các triệu chứng đau nhức xương khớp, hỗ trợ điều trị bệnh viêm đa khớp nhẹ rất hiệu quả. Một số biện pháp khắc phục phổ biến bao gồm:

• Bài thuốc từ rễ cây xấu hổ: Chuẩn bị một nắm rễ cây xấu hổ ngâm rượu, sau đó đem rang nóng và khô. Cho phần rễ này vào ấm sắc với 600ml nước, đậy nắp lại, đun trên lửa nhỏ. Khi nước cạn còn khoảng 300ml thì tắt bếp. Đổ nước sắc thuốc ra cốc, chia làm 3 phần và uống hết trong ngày, kiên trì sử dụng trong 1 tuần để đạt hiệu quả tối ưu.
• Bài thuốc từ lá lốt: Chuẩn bị 10g lá lốt khô hoặc 30g lá lốt tươi rồi đem sắc với 2 chén nước lớn. Đun trên lửa nhỏ đến khi nước thuốc cạn còn khoảng nửa chén thì tắt bếp, lọc lấy nước thuốc ra chén, đợi nguội bớt thì uống hết sau bữa tối. Kiên trì sử dụng liên tục trong vòng 10 ngày để đạt được hiệu quả rõ rệt.
• Bài thuốc từ cây ngải cứu: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm ngải cứu, hành tây, rửa sạch rồi đem giã nhỏ cho vào chảo đun nóng. Đổ hỗn hợp này vào một miếng vải xô sạch, buộc chặt đầu rồi đắp trực tiếp lên vùng khớp bị viêm, đau. Làm liên tục trong 1 tuần cho đến khi hết sưng tấy.

Hướng dẫn cách phòng ngừa bệnh viêm đa khớp

Việc chủ động phòng tránh bệnh viêm đa khớp cho những người có nguy cơ mắc bệnh cao và những người đã từng mắc bệnh nhưng đã được chữa khỏi là điều vô cùng cần thiết. Một số cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh viêm đa khớp bao gồm:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Viêm đa khớp là bệnh mãn tính liên quan đến sự suy yếu của hệ miễn dịch. Vì vậy, việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch, chống lại sự tấn công của bệnh viêm đa khớp. Nên ưu tiên sử dụng các thực phẩm giàu omega-3, canxi, vitamin D, chondroitin, glucosamin… Hạn chế sử dụng các thực phẩm lên men, chua chua hoặc chứa chất bảo quản.
• Tập thể dục thường xuyên: Dù ở độ tuổi nào, bạn cũng phải thường xuyên tập thể dục, vận động vừa phải để xương luôn dẻo dai, săn chắc thông qua việc kích thích hệ nuôi dưỡng khớp. Mỗi ngày bạn chỉ cần dành ra khoảng 30-60 phút để luyện tập thể dục thể thao với các bộ môn như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, yoga…
• Từ bỏ thói quen xấu: Để phòng tránh bệnh viêm đa khớp, bạn cần chủ động từ bỏ một số thói quen xấu như bẻ khớp ngón tay, ngón chân, mang vác vật nặng quá cứng hoặc hoạt động sai tư thế…
• Khám sức khỏe định kỳ: Để phát hiện sớm bệnh viêm đa khớp hay các bệnh lý về xương khớp khác, người bệnh cần đi khám định kỳ và kiểm tra sức khỏe định kỳ tại bệnh viện để kiểm tra các chỉ số liên quan như mật độ xương, nguy cơ loãng xương…

Viêm đa khớp là căn bệnh phổ biến nên việc chủ động thăm khám sớm để điều trị và phòng ngừa ngay từ đầu là chìa khóa giúp duy trì sức khỏe xương khớp khỏe mạnh. Vì vậy, hãy quan sát những thay đổi bất thường của cơ thể, đặc biệt là về hệ xương khớp để điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm về sau.