Viêm bao hoạt dịch khớp gối: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách điều trị

Viêm bao hoạt dịch khớp gối là một trong những bệnh lý về cơ xương khớp thường gặp. Bệnh thường xuất hiện ở những người làm công việc chân tay nặng nhọc, vận động viên chơi thể thao hoặc thường xuyên di chuyển. Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ dần chuyển sang mãn tính và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Viêm bao hoạt dịch khớp gối là gì

Bao hoạt dịch khớp gối là một túi nhỏ chứa tất cả chất lỏng (rất giàu protein và collagen) nằm bên trong khớp. Bộ phận này đóng vai trò là chất bôi trơn và đệm giảm ma sát giữa các đầu xương, sụn, gân, cơ… giúp bạn vận động dễ dàng, dễ dàng co duỗi, vận động.

Tuy nhiên, khi túi dịch này trong khớp gối bị viêm mà không phải do nhiễm trùng thì được gọi là viêm bao hoạt dịch khớp gối. Khớp gối chứa nhiều bao hoạt dịch và bất kỳ bao nào cũng có thể bị viêm, nhưng thường gặp nhất là bao nằm trước xương bánh chè hoặc ở mặt trong của đầu gối.

Khi bị viêm bao hoạt dịch khớp gối sẽ làm tăng mức độ ma sát giữa các mô trong khớp dẫn đến sưng, đau, tấy đỏ và hạn chế khả năng vận động của người bệnh. Thậm chí, tình trạng này nếu kéo dài và không được điều trị kịp thời sẽ làm giảm hoặc mất hẳn khả năng vận động. Các chuyên gia cho rằng, căn bệnh này có tỷ lệ tái phát rất cao, trừ khi điều trị tận gốc căn nguyên của bệnh.

Dấu hiệu đặc trưng của bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối

Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối và khi mắc bệnh sẽ xuất hiện một số triệu chứng giống với một số bệnh lý xương khớp khác như:

• Đau khớp dữ dội: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của bất kỳ bệnh khớp nào, trong đó có bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối. Khi khớp gối bị chấn thương, viêm nhiễm sẽ khiến lượng dịch tích tụ nhiều dẫn đến tình trạng đau nhức dữ dội. Cơn đau tăng cường độ khi người bệnh cử động, bị va chạm mạnh hoặc đơn giản là khi dùng tay ấn vào.
• Phát ra âm thanh khi cử động: Mỗi khi vận động, di chuyển, người bệnh sẽ nghe thấy tiếng kêu răng rắc, lạo xạo như khớp xương bị tách ra.
• Sưng và đỏ: Dịch tích tụ trong bao hoặc tràn dịch khớp là nguyên nhân khiến khớp gối của bạn bị viêm, đỏ và nóng khi chạm vào.
• Một số triệu chứng khác: Kèm theo một số triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, phát ban, mệt mỏi…

Trên thực tế, nếu chỉ dựa vào những triệu chứng này thì rất khó để chẩn đoán chính xác bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối vì có rất nhiều bệnh lý xương khớp khác cũng có những biểu hiện tương tự. Vì vậy, để chắc chắn, người bệnh nên chủ động thăm khám, kiểm tra tại các bệnh viện, cơ sở y tế chuyên khoa xương khớp.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của viêm bao hoạt dịch khớp gối

Các chuyên gia cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối, trong đó phổ biến nhất là:

• Thực hiện lặp đi lặp lại các động tác hoặc tư thế đứng lên ngồi xuống liên tục. Ngoài ra, việc quỳ gối lâu trên nền cứng cũng là một nguyên nhân gây bệnh.
• Vận động quá sức khi lao động hoặc tập thể dục thể thao, đặc biệt là các môn thể thao như điền kinh, nhảy cao, v.v.
• Bao hoạt dịch bị nhiễm trùng.
• Chấn thương trực tiếp đầu gối.
• Mắc một số bệnh về xương khớp như: Thoái hóa khớp gối, thoái hóa khớp, gút, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường…
• Do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, càng lớn tuổi, nguy cơ mắc bệnh càng cao do màng hoạt dịch hoạt động kém đi.

Viêm bao hoạt dịch khớp gối nguy hiểm như thế nào

Việc lơ là chủ quan trong việc thăm khám và điều trị muộn tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể dẫn đến nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm như:

• Khả năng vận động hạn chế: Dịch tích tụ nhiều ở khớp gối lâu ngày gây áp lực lên sụn, cơ và dây chằng ở khớp gối, gây ra những cơn đau dữ dội, hạn chế khả năng vận động của người bệnh.
• Phá hủy khớp, liệt, tàn phế: Viêm bao hoạt dịch lâu ngày không được cải thiện không chỉ khiến bạn vận động khó khăn mà còn có nguy cơ bại liệt, tàn phế suốt đời.
• Gây ra u nang hoạt dịch: Bị u nang hoạt dịch hay tạo ra các nếp gấp bao hoạt dịch, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng vận động của người bệnh và là nguyên nhân của một số bệnh lý khớp khác.

Chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khớp gối

Việc chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khớp gối cần kết hợp nhiều biện pháp khác nhau. Đầu tiên, người bệnh sẽ được thăm khám bệnh sử, khám sức khỏe tổng thể và thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ của bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối.

Thăm khám bệnh sử và khám lâm sàng

Để nắm được thông tin về tình trạng bệnh của bạn, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lấy tiền sử bệnh và khám sức khỏe dựa trên một số xét nghiệm về khả năng vận động của khớp gối. Như sau:

• Kiểm tra các triệu chứng sưng, viêm, tấy đỏ, đau khi sờ, ấn vào khớp gối hay không.
• Mức độ đau khi cử động, ngay cả khi nằm nghỉ cũng đau hoặc không.
• Bị cứng hoặc khó cử động.
• Bạn đã từng bị chấn thương bao giờ chưa?
• Bạn đã từng điều trị, sử dụng thuốc hay chưa?

Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám để đánh giá tình trạng bệnh, mức độ hoạt động của khớp, so sánh các triệu chứng ở cả hai khớp gối để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.

Thực hiện các thử nghiệm liên quan

Một số xét nghiệm thường được chỉ định để chẩn đoán viêm bao hoạt dịch đầu gối, chẳng hạn như:

Kiểm tra hình ảnh

Các xét nghiệm này cung cấp hình ảnh trực quan chi tiết về cấu trúc khớp gối, phát hiện các tổn thương bên trong. Phương pháp kiểm tra này cũng giúp phân biệt với các bệnh xương khớp khác vì có nhiều triệu chứng tương tự như bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối. Một số thử nghiệm phổ biến hơn là:

• Chụp X-quang và MRI: Hình ảnh thu được từ hai xét nghiệm này giúp bác sĩ nhìn thấy chi tiết cấu trúc và tình trạng của bao hoạt dịch ảnh hưởng đến các mô bên trong khớp và loại trừ các bệnh lý về xương khớp khác.
• Siêu âm: Phương pháp này sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh các cấu trúc trong cơ thể để bác sĩ có thể nhìn rõ hơn tình trạng và mức độ viêm bao hoạt dịch bên trong khớp gối.
• Xét nghiệm chọc hút dịch khớp: Bác sĩ thường sẽ thực hiện xét nghiệm chọc hút dịch khớp nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm trùng. Bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch (chất nhầy) bên trong bao để xác định nguyên nhân gây viêm và đau.

Phương pháp điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối

Bệnh viêm bao hoạt dịch khớp gối có thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng quá trình này cần có thời gian. Nguyên tắc điều trị là làm giảm các triệu chứng và phục hồi chức năng của khớp gối, lấy lại khả năng vận động. Tùy theo nguyên nhân và mức độ của từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Một phác đồ tiêu chuẩn để điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối bao gồm các biện pháp sau:

Điều trị bảo tồn không xâm lấn

Phương pháp này bao gồm các biện pháp điều trị nhằm giảm các triệu chứng bệnh, giảm đau, tiêu viêm… mà không cần động đến dao kéo xâm lấn, can thiệp trực tiếp vào da, xương máu… Một số biện pháp không xâm lấn phổ biến như:

Sử dụng thuốc Tây y

Hầu hết các trường hợp viêm bao hoạt dịch khớp gối nhẹ đến trung bình đều đáp ứng tốt với các loại thuốc sau:

• Thuốc giảm đau: Đối với bệnh nhân viêm bao hoạt dịch khớp gối thường được chỉ định dùng các loại thuốc giảm đau như Paracetamol, Noramidopyrine, Ibuprofen… Nhóm thuốc này có tác dụng giảm đau nhanh chóng nhưng tác dụng chỉ duy trì trong thời gian ngắn và nếu quá lạm dụng có thể gây ra nhiều tác dụng xấu, tác dụng phụ có hại cho sức khỏe.
• Thuốc chống viêm không steroid: Người bị viêm, đau khớp gối ở mức độ trung bình có thể sử dụng nhóm thuốc chống viêm không steroid để cải thiện triệu chứng, kháng viêm, giảm đau và chấm dứt sự tiến triển của bệnh. bị ốm. Một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này như Aspirin, Naproxen, Diclofenac…
• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp viêm bao hoạt dịch khớp gối do nhiễm trùng, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc kháng sinh. Lưu ý đối với loại thuốc này cần đặc biệt tuân thủ liều lượng chỉ định của bác sĩ, không được lạm dụng để tránh gây nghiện và phụ thuộc vào thuốc.

Lưu ý: Việc sử dụng bất kỳ loại thuốc Tây y nào với mục đích chữa bệnh đều cần có sự cho phép và chỉ định của bác sĩ để tránh gây ra những tác dụng phụ, biến chứng không mong muốn cho sức khỏe người bệnh.

Vật lý trị liệu

Ngoài việc sử dụng thuốc điều trị viêm khớp, giảm đau, phòng ngừa thoái hóa khớp, các bác sĩ cũng sẽ khuyến khích người bệnh kết hợp một số biện pháp vật lý trị liệu để đạt hiệu quả cao và rút ngắn thời gian điều trị. Vật lý trị liệu có tác dụng nâng cao sức bền, hỗ trợ phục hồi khả năng vận động của khớp và tăng độ dẻo dai, linh hoạt của cơ bắp. Đồng thời hỗ trợ giảm đau, giảm tần suất tái phát của các triệu chứng bệnh.

Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện một số bài tập vật lý trị liệu đơn giản hoặc kết hợp với các phương pháp hiện đại khác như sóng ngắn, nhiệt trị liệu, sử dụng tia laser hoặc tia hồng ngoại… Để có được kết quả tốt nhất.

Áp dụng các biện pháp giảm đau đơn giản

Khi cơn đau bùng phát, khớp gối sưng đỏ, người bệnh cần áp dụng ngay những mẹo sau để cải thiện các triệu chứng khó chịu, giảm đau và lấy lại khả năng vận động (nếu bệnh nhẹ):

• Nghỉ ngơi: Khi bị đau khớp gối sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động. Vì vậy, lúc này người bệnh không nên cố gắng đi lại, hạn chế vận động, nhất là những hoạt động gắng sức như mang vác vật nặng, đi lại thường xuyên… Nên dành khoảng 10-15 phút để ngồi hoặc nằm. Thư giãn để khớp được nghỉ ngơi sẽ giúp cơn đau giảm dần.
• Chườm lạnh: Nhiệt độ lạnh của đá sẽ giúp giảm sưng, đau khớp gối do viêm bao hoạt dịch nhờ khả năng ức chế các thụ thể đau của dây thần kinh. Cho đá vào túi vải, buộc chặt đầu và chườm trực tiếp lên vùng đầu gối bị đau. Nên thực hiện 2-3 lần / ngày hoặc bất cứ khi nào bạn cảm thấy đau nhức để giảm nhanh các triệu chứng.
• Chườm nóng: Khi bị căng cơ, khó cử động kèm theo đau nhức, nhất là buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc đi lại nhiều, bạn nên chườm túi nước nóng, bình nước ấm hoặc chườm nóng bằng các loại thảo dược thiên nhiên để chườm trực tiếp lên vùng khớp gối bị đau.
• Nâng đầu gối: Tư thế nâng đầu gối này sẽ giúp giảm áp lực và tạo sự thoải mái, thư giãn cho đầu gối. Bạn có thể áp dụng tư thế này khi ngủ, khi ngồi làm việc,… bằng cách đặt một chiếc gối giữa hai chân.
• Cố định khớp gối: Dùng băng ép hoặc băng gối để bất động khớp, kết hợp nghỉ ngơi, hạn chế vận động sẽ giúp giảm đau, hỗ trợ phục hồi tốt hơn.

Điều trị xâm lấn

Thực hiện điều trị xâm lấn là khi sử dụng các dụng cụ, thiết bị y tế xâm lấn tiếp xúc với da, xương, máu để điều trị và phục hồi các tổn thương bên trong khớp gối. Một số biện pháp thường được sử dụng bao gồm:

Tiêm corticosteroid

Trong trường hợp viêm bao hoạt dịch khớp gối kéo dài và không cải thiện sau một thời gian áp dụng các phương pháp điều trị cơ bản khác, việc tiêm corticosteroid vào vùng bao khớp sẽ được xem xét để giảm viêm và giảm đau.

Lưu ý rằng liệu pháp này chỉ nên được thực hiện bởi một chuyên gia có kinh nghiệm, vì thuốc có thể làm tăng huyết áp của một người và tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu sử dụng không đúng cách. Sau khi tiêm, các triệu chứng sẽ thuyên giảm nhưng chỉ tạm thời, tình trạng đau và viêm có thể quay trở lại.

Chọc hút dịch

Trường hợp bên trong khớp gối tích tụ quá nhiều dịch thì bắt buộc phải can thiệp bằng cách hút dịch khớp ra ngoài để điều trị viêm, đau khớp gối hiệu quả hơn. Để chọc hút dịch khớp, bác sĩ sẽ đưa một cây kim vào bao hoạt dịch của khớp gối và hút dịch vào ống tiêm. Quá trình này diễn ra khá nhanh nhưng lại gây sưng đau nên bạn nên dùng nẹp để cố định khớp gối ngay sau khi chọc hút.

Phẫu thuật

Khi bị viêm bao hoạt dịch khớp gối nặng, nhiễm trùng có mủ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các bộ phận khác như gân, dây chằng, sụn, xương dưới sụn…, không đáp ứng điều trị bằng các biện pháp cơ bản, ngày càng nặng, chuyển sang mãn tính và tái phát thường xuyên thì bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật để loại bỏ bao, dẫn lưu dịch ra ngoài và làm lành các tổn thương khớp.

Phòng ngừa viêm bao hoạt dịch khớp gối

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa sớm sẽ giúp phòng bệnh đúng cách, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và nếu không may mắc bệnh cũng sẽ hạn chế tối đa mức độ nghiêm trọng. Chỉ cần thực hiện một số mẹo đơn giản sau đây sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh viêm bao hoạt dịch hiệu quả:

• Hạn chế mang vác vật nặng, tốt nhất nên sử dụng các công cụ hỗ trợ như xe đẩy, xe nâng… để hạn chế áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối, khớp vai.
• Khi ngồi quá lâu hoặc phải quỳ gối, hãy sử dụng các miếng đệm để giảm áp lực lên đầu gối.
• Hãy nhớ rằng dù bạn làm công việc gì, đặc biệt là công việc có tính chất đặc thù phải đứng lên ngồi xuống liên tục hay thực hiện một động tác lặp đi lặp lại thì bạn cũng phải dành thời gian để nghỉ ngơi. Điều này sẽ giúp các khớp được thư giãn, thoải mái và tránh bị chấn thương.
• Tránh ăn uống quá độ, kém khoa học gây thừa cân béo phì, luôn duy trì cân nặng ổn định theo công thức BMI, cân nặng = chiều cao x 2 và chỉ số BMI trong khoảng 18,5 – 24,9 là phù hợp.
• Mỗi ngày dành ít nhất 30 phút để luyện tập thể dục thể thao, vận động nhẹ nhàng để tăng sức bền và sự dẻo dai cho khớp gối và các cơ.
• Khi chơi các môn thể thao cần sử dụng nhiều đến khớp, hãy đeo các thiết bị bảo vệ khớp như băng đầu gối, băng khuỷu tay, băng cổ tay, v.v.
• Giữ tư thế làm việc hợp lý, ngồi thẳng lưng, tránh khom lưng, khom lưng, ngồi nghiêng người bệnh hay gối đầu lên tay… vì đây là những động tác khiến khớp gối chịu nhiều áp lực, dễ bị chấn thương. chấn thương dẫn đến viêm bao hoạt dịch khớp gối.

Viêm bao hoạt dịch khớp gối là bệnh thường gặp, việc điều trị không quá khó và có nhiều cách phòng tránh. Tuy nhiên, không có giải pháp nào có thể phòng tránh được 100%, vì vậy người bệnh cần chú ý quan sát những biểu hiện bất thường của khớp gối và tìm cách điều trị càng sớm càng tốt để ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm về sau.