Lợi ích của phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là một trong 3 biện pháp được chỉ định trong điều trị bệnh bên cạnh điều trị nội khoa và ngoại khoa. Bản chất của phương pháp này là điều trị bảo tồn, hiệu quả và lành tính, ngăn ngừa biến chứng hiệu quả. Phương pháp này phù hợp với những người bị thoái hóa đốt sống cổ mãn tính, cơn đau tái phát nhiều lần và hỗ trợ hiệu quả cho phương pháp điều trị nội khoa.

Lợi ích của phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Thoái hóa cột sống cổ là bệnh xương khớp mãn tính và tiến triển của bệnh khá chậm. Các chuyên gia cho biết, căn bệnh này có liên quan đến những tổn thương do thoái hóa đĩa đệm và thoái hóa quá trình liên não sau. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là người cao tuổi hoặc vận động sai tư thế vùng cột sống cổ, nhất là những người thường xuyên sử dụng máy vi tính, ít vận động, vùng cổ và gáy chỉ nằm yên một chỗ, ít cử động.

Bệnh nhân thoái hóa đốt sống cổ thường gặp phải một số triệu chứng như đau nhức, cơn đau có thể lan từ cổ xuống bả vai, cánh tay, trán, đầu, ngủ dậy cổ bị cứng, vận động khó khăn… Cơn đau trở nên nặng hơn khi hoạt động và giảm dần khi nghỉ ngơi. Bệnh nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm, ảnh hưởng đến khả năng vận động cũng như chất lượng cuộc sống.

Việc sử dụng thuốc giảm đau hoặc chống viêm chỉ làm giảm một phần các triệu chứng. Vì vậy, để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu, các chuyên gia thường chỉ định người bệnh áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu. Vật lý trị liệu là một nhánh của y học phục hồi chức năng, chữa và phòng bệnh bằng các tác nhân vật lý hoặc nhân tạo dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là phương pháp được nhiều người lựa chọn bởi nhiều lợi ích dưới đây:

• Hạn chế sử dụng thuốc trong thời gian dài, giảm thiểu tác dụng phụ có hại cho gan, thận, dạ dày…
• Giảm nhanh và hiệu quả các triệu chứng đau mỏi, cứng cổ, hạn chế tái phát lâu dài, ngăn ngừa biến chứng.
• Giúp các cơ khớp, cột sống cổ, gáy hoạt động trở lại bình thường, linh hoạt và trơn tru hơn.
• Kiểm soát bệnh không tiến triển nặng hơn, nói không với phẫu thuật nhằm hạn chế những rủi ro nguy hiểm có thể xảy ra và tiết kiệm chi phí tối đa.
• Đồng thời, các phương pháp điều trị còn giúp kích thích tuần hoàn máu và dưỡng chất cho vùng cổ.
• Không chỉ vậy, các phương pháp điều trị hay bài tập cũng khá đơn giản và tiện lợi khi có thể thực hiện tại nhà, tiết kiệm thời gian và công sức cho người bệnh.

Khi nào nên thực hiện vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Theo các chuyên gia chấn thương chỉnh hình, vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ được đánh giá cao khi mang lại hiệu quả cao, an toàn và lành tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng làm được.

Khi nào thì nên thực hiện

Các phương pháp vật lý trị liệu này thường được chỉ định áp dụng trong các trường hợp sau:

• Các cơn đau do thoái hóa cột sống gây ra là mãn tính, dai dẳng và thường xuyên tái phát. Không chỉ vậy, ngay cả khi cột sống khỏe mạnh cũng có thể thực hiện các bài tập trị liệu để tăng sức mạnh và sự dẻo dai của cột sống.
• Hỗ trợ điều trị khi áp dụng các biện pháp điều trị nội khoa, đồng thời tăng khả năng phục hồi chức năng vận động của cơ xương khớp cột sống.
• Hỗ trợ tăng khả năng phục hồi chức năng cột sống cổ hoặc phục hồi sau phẫu thuật, giảm đau và giảm co cứng khi các cơ vùng cổ đang trong quá trình hồi phục.
• Ngoài ra, phương pháp vật lý trị liệu còn được chỉ định trong một số trường hợp khác như đau mỏi vai gáy, đau cổ đột ngột không rõ nguyên nhân hoặc duy trì, phòng ngừa các bệnh về xương khớp.

Khi nào thì không nên thực hiện

Trong một số trường hợp sau đây sẽ không được chỉ định thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu, nếu áp dụng sẽ làm nặng thêm các triệu chứng, bệnh càng nghiêm trọng hơn. Cụ thể trong các trường hợp sau:

• Cột sống cổ đang bị tổn thương nghiêm trọng, nếu thực hiện các bài tập trị liệu trong tình trạng cột sống cổ không vững, yếu sẽ rất dễ gây gãy đốt sống cổ, thoái hóa nhanh hơn dẫn đến chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy xương. Vì vậy, hãy tập trung vào việc ổn định cột sống, chỉ sau khi chấn thương đã thuyên giảm mới tiến hành tập vật lý trị liệu.
• Trường hợp bị viêm nhiễm, xuất hiện khối u ở cổ thì không nên tự ý tập vật lý trị liệu. Hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chuyên khoa, tập trung tìm nguyên nhân và điều trị để bệnh ổn định trước khi tiến hành các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ.

Các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ phổ biến

Tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ, nguyên nhân thoái hóa đốt sống cổ và các triệu chứng của bệnh mà bác sĩ chuyên khoa sẽ hướng dẫn thực hiện các phương pháp điều trị bệnh phù hợp. Hiện nay, vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ được chia làm 2 loại là vật lý trị liệu thụ động và vật lý trị liệu chủ động.

Vật lý trị liệu chủ động

Vật lý trị liệu chủ động hay còn gọi là vật lý trị liệu tích cực là thông qua các bài tập, tư thế vận động phù hợp tác động vào vùng cột sống cổ, tăng cường sức mạnh cơ xương khớp, giảm đau và phòng ngừa. nguy cơ mắc một số bệnh cơ xương khớp. Mỗi trường hợp thoái hóa đốt sống cổ sẽ được bác sĩ chuyên khoa chỉ định và hướng dẫn điều trị riêng phù hợp với tình trạng bệnh.

Phương pháp này chủ yếu là các động tác thể dục giúp kích thích giãn cơ, giảm đau nhức, căng cơ, tăng độ dẻo dai, hỗ trợ phục hồi cột sống và giảm nguy cơ mắc các bệnh về đĩa đệm. Một số bài tập chữa thoái hóa đốt sống cổ đơn giản, dễ thực hiện mà người bệnh có thể thực hiện tại nhà bao gồm:

Bài tập xoay cổ

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước đầu tiên, bạn hãy ngồi xuống thảm tập trải trên sàn, thư giãn và thả lỏng cơ thể.
• Hạ cổ xuống từ từ cho đến khi cổ chạm cằm, giữ thẳng lưng.
• Tiếp theo, ngửa cổ từ từ sang trái chạm vào vai trái và thực hiện động tác tương tự với cổ bên phải.
• Thực hiện 2 lần cho mỗi bên, mỗi lần giữ trong 5 giây. Kiên trì thực hiện ngày 1-2 lần sẽ giảm đau mỏi cổ hiệu quả.

Bài tập gập cổ

Hướng dẫn thực hiện:

• Đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai
• Đan xen mười ngón tay sao cho lòng bàn tay hướng lên trên và ấn chặt trước bụng.
• Cúi cổ về phía trước và cố gắng giữ cho cằm chạm vào ngực.
• Tiếp theo, úp lòng bàn tay xuống, hai tay duỗi thẳng và ngửa ra sau trong 3-5 giây.
• Nên thực hiện bài tập này 3 – 5 lần để có kết quả tốt nhất.

Bài tập kéo giãn cột sống cổ

Hướng dẫn thực hiện:

• Người tập ngồi thả lỏng người trên ghế.
• Đặt lòng bàn tay trái hoặc phải sau lưng bạn để hỗ trợ gáy.
• Dùng lực nhẹ từ từ đẩy đầu ra sau, lưu ý chỉ nên cử động đầu, tay vẫn phải cố định gáy để cột sống không bị xê dịch.
• Giữ nguyên tư thế trong 10 giây mỗi lần và tập 1-2 lần mỗi ngày là tốt nhất.

Bài tập thư giãn cổ

Hướng dẫn thực hiện:

• Thư giãn trên ghế, dùng 4 ngón tay (trừ ngón cái) vuốt nhẹ từ chân tóc đến vai, gáy, cổ và ngược lại.
• Bạn có thể thực hiện động tác này liên tục trong 3 – 5 phút.
• Bạn có thể thực hiện bất cứ lúc nào khi cảm thấy mỏi cổ.

Bài tập kéo giãn cột sống cổ ra phía sau

Hướng dẫn thực hiện:

• Ngồi thoải mái trên ghế, đặt lòng bàn tay lên trán.
• Từ từ hơi đẩy đầu ra sau, chú ý không ngửa ra sau quá nhiều.
• Giữ tư thế này trong 10 giây và thả ra. Lặp lại động tác này trong 5 phút và kiên trì thực hiện ít nhất 2 lần / ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài tập kéo giãn hai bên cột sống cổ.

Hướng dẫn thực hiện:

• Người tập đứng hoặc ngồi thẳng lưng, mắt nhìn thẳng về phía trước.
• Hơi nghiêng đầu sang phải, đặt tay phải lên đầu đối diện và kéo nhẹ về phía tay phải.
• Chú ý kéo vừa phải sao cho đủ căng vùng cổ bên trái, giữ tư thế này trong 30 giây rồi đổi bên.
• Lặp lại 3 lần cho mỗi bên và thực hiện 1-2 lần mỗi ngày.

Bài tập tạo lực cân bằng

Hướng dẫn thực hiện:

• Ngồi thẳng lưng, đặt hai tay trước trán và dùng lực đẩy nhẹ đầu ra sau.
• Nhớ giữ đầu và cổ thẳng đứng, không di chuyển để tạo lực cân bằng với lực của hai tay.
• Giữ tư thế này trong 10 giây và cảm thấy khớp cổ hơi mỏi thì hạ tay xuống từ từ, kết thúc bài tập.
• Mỗi lần thực hiện bài tập này khoảng 5 lần và tập 1-2 lần / ngày.

Bài tập nhún vai

Hướng dẫn thực hiện

• Đầu tiên, bệnh nhân ngồi trên sàn nhà.
• Từ từ nâng vai lên và nhẹ nhàng xoay vai theo hình tròn hướng xuống sàn.
• Sau đó dần dần trở lại vị trí ban đầu.
• Thực hiện 10 lần lặp lại cho mỗi bên để có kết quả tốt nhất.

Vật lý trị liệu bị động

Cùng với các bài tập vật lý trị liệu dưới dạng các bài tập vận động, các phương pháp vật lý trị liệu thụ động có thể là các thủ thuật hoặc phương pháp điều trị đơn giản với sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại và các bác sĩ trị liệu có kinh nghiệm.

• Chườm nóng: Hơi nóng tỏa ra từ túi chườm khi chườm trực tiếp lên vùng cột sống bị thương sẽ giúp làm giãn các tĩnh mạch máu. Từ đó nhanh chóng cắt cơn đau, kích thích lưu thông máu đến cột sống, cải thiện phạm vi vận động cho người bệnh.
• Chườm lạnh: Phương pháp này thường được chỉ định cho những người bị thoái hóa đốt sống cổ kèm theo các triệu chứng viêm nhiễm, đau nhức. Việc nhiệt độ lạnh tác động trực tiếp lên cột sống sẽ giúp tăng tác dụng chống viêm, giảm đau và giúp giảm lưu lượng máu.
• Massage: Liệu pháp xoa bóp được áp dụng rất phổ biến trong điều trị thoái hóa đốt sống cổ. Phương pháp này bao gồm các kỹ thuật xoa bóp mô mềm, xoa bóp khớp, thủy liệu pháp và xoa bóp có hướng dẫn tại nhà. Các phương pháp điều trị này đều có tác dụng giảm đau, giúp cải thiện mức độ tổn thương, ngăn ngừa thoái hóa. Không chỉ vậy, các động tác massage cột sống còn giúp thải gió, cảm lạnh ra khỏi cơ thể, giúp máu lưu thông thuận lợi hơn.
• Châm cứu: Đây cũng là một trong những liệu pháp vật lý được nhiều người lựa chọn. Phương pháp này có nguồn gốc từ Đông y, dùng kim châm (châm cứu) tác động vào các huyệt đạo có khả năng kích thích thần kinh. Từ đó giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, giảm đau và giảm căng cơ.
• Siêu âm trị liệu: Sử dụng tần số sóng siêu âm vừa phải tác động vào vùng cột sống bị tổn thương để làm giãn mạch máu, giãn cơ, giải phóng chèn ép tại đây. Đồng thời, siêu âm trị liệu còn giúp kích thích tuần hoàn máu đến cột sống, tăng cường dinh dưỡng tại chỗ, nuôi dưỡng mô cơ và kháng viêm, giảm đau, làm mềm mô sẹo.

• Kích thích điện trị liệu: Sử dụng dòng điện với mức điện áp vừa phải, an toàn cho con người để tác động làm giảm các cơn đau đột ngột thông qua việc ức chế các dây thần kinh. Các xung điện tác động trực tiếp lên vùng cột sống đồng thời giúp thư giãn các cơ và kích thích tuần hoàn máu.
• Liệu pháp sóng ngắn: Giúp hỗ trợ lưu thông máu trơn tru hơn, đặc biệt là đưa máu và chất dinh dưỡng đến các mô cơ ở cột sống. Bên cạnh đó còn có tác dụng giảm đau, tiêu sưng nhanh chóng, hỗ trợ phục hồi xương khớp khá hiệu quả.
• Trị liệu bằng parafin: Đắp parafin vào cột sống cổ giúp giảm cơn đau cấp tính đột ngột.
• Liệu pháp laser: Đây là một trong những phương pháp điện trị liệu được nhiều người ưa chuộng vì mang lại hiệu quả cao. Phương pháp này có tác dụng kích thích và hỗ trợ tái tạo các mô bị tổn thương, phục hồi chức năng khớp và giảm nhanh cảm giác tê bì tay chân.
• Nắn chỉnh cột sống: Đây là liệu pháp sử dụng lực cơ học để tác động lên cột sống. Cụ thể là dùng lực bóp của tay tác động lên vị trí bị thương để giảm nhanh các triệu chứng đau, giãn cơ và giảm áp lực lên các đĩa đệm. Phương pháp điều trị này không chỉ giúp giải phóng sự chèn ép lên các đĩa đệm, ổn định cấu trúc cột sống mà còn giúp cải thiện tình trạng rối loạn chức năng cột sống. Tuy nhiên, chỉ những bác sĩ chỉnh hình có kinh nghiệm, hiểu biết và thành thạo các thao tác mới có thể thực hiện được.

Lưu ý khi áp dụng phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Để đảm bảo hiệu quả như mong muốn, tránh phản tác dụng, bạn cần lưu ý một số điều sau:

Đối với các bài tập vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

• Tham khảo ý kiến ​​của các chuyên gia để được tư vấn và chỉ định các bài tập phù hợp tùy theo tình trạng thoái hóa đốt sống cổ hay thoái hóa đốt sống lưng. Tuyệt đối không tự ý vận động tùy tiện để tránh những rủi ro cho cột sống, khiến bệnh ngày càng nặng hơn.
• Trong quá trình tập, bạn cần hết sức thoải mái, thư giãn, không căng mình và không dùng lực quá mạnh.
• Khi bắt đầu thực hiện nên tập từ những bài đơn giản, nhẹ nhàng, khi cơ thể đã quen vận động, cột sống cổ đã tiến triển nâng lên mức cao hơn.
• Trong quá trình vận động, nếu cảm thấy đau quá mức cần dừng lại ngay để tránh tổn thương cột sống.
• Mỗi bài tập nên tập từ 1-2 lần, khi đã quen thì bắt đầu tăng số lần lên dựa trên sức chịu đựng của cơ thể.
• Tránh các bài tập phải cúi đầu, gập người quá nhiều hoặc duỗi thẳng, vặn người, gập vai đột ngột.

Đối với phương pháp vật lý trị liệu cơ học, bác sĩ thực hiện

• Thực hiện đúng theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, chuyên gia. Vì các liệu pháp cơ học thường khá phức tạp nên chỉ cần thực hiện theo yêu cầu sẽ giúp đạt được hiệu quả như mong muốn.
• Thực hiện theo đúng phác đồ và đủ số lần điều trị, đừng bỏ qua để tránh lãng phí thời gian, tiền bạc mà không hiệu quả. Không được tự ý thay đổi sử dụng thuốc khi chưa được sự cho phép của bác sĩ.

Một số lưu ý khác trong chăm sóc và điều trị thoái hóa đốt sống cổ

• Kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, vận động nhẹ nhàng, lành mạnh để cải thiện hiệu quả mức độ thoái hóa đốt sống cổ, giúp người bệnh đi lại dễ dàng hơn. Tuyệt đối không sử dụng rượu bia, chất kích thích trong quá trình thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu. Bởi chúng chính là tác nhân phá vỡ cấu trúc xương khớp, làm mất nhân nhầy khiến đốt sống chèn ép lên các rễ thần kinh, làm tăng nguy cơ thoái hóa, loãng xương, viêm đốt sống…
• Thay đổi thói quen tập thể dục, đặc biệt là đối với những công việc bắt buộc bạn phải ngồi lâu. Hãy nghỉ ngơi sau 1 giờ làm việc. Nhẹ nhàng di chuyển cổ tại chỗ để giảm mỏi và đau. Tránh cúi quá thấp hoặc kê gối quá cao khi ngủ.
• Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để được theo dõi sát diễn biến của bệnh.

Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là phương pháp điều trị hiệu quả nếu được áp dụng đúng cách, đúng người và đúng thời điểm. Các phương pháp này có điểm chung là giúp giảm đau, giảm viêm, tăng sức mạnh và sự dẻo dai cho cột sống và làm chậm quá trình thoái hóa. Tốt nhất người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn phương án điều trị phù hợp với tình trạng bệnh của mình.