Tràn dịch khớp gối ở trẻ em là gì và cách điều trị, phòng ngừa

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em cần được phát hiện và điều trị sớm để phòng tránh những rủi ro cho trẻ nhỏ. Đặc biệt trong trường hợp các vấn đề về xương khớp kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí não của trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên quan sát những biểu hiện bất thường và sớm đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em là gì

Tràn dịch khớp gối thường xảy ra ở người cao tuổi, người làm việc nặng nhọc, vận động quá sức khớp gối, bị chấn thương,… Ngoài ra, hiện nay xu hướng tràn dịch khớp gối ở trẻ em cũng ngày càng gia tăng. Đây là một bệnh lý về khớp gây ra bởi hiện tượng dịch khớp bị ứ đọng ồ ạt khiến dịch tràn ra ngoài ổ khớp.

Tương tự như người lớn, trẻ bị tràn dịch khớp gối thường có biểu hiện sưng, nóng và đỏ da vùng đầu gối. Kèm theo những cơn đau nhức khó chịu, khả năng vận động khớp gối, chạy nhảy bị hạn chế. Cha mẹ cần chủ động đưa trẻ đi khám khi nhận thấy bé có những biểu hiện bất thường.

Nguyên nhân và triệu chứng của tràn dịch khớp gối ở trẻ em

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em do nhiều nguyên nhân gây ra. Tương tự như người lớn, trẻ em có thể bị chấn thương do ngã, tai nạn, béo phì, thừa cân, nhiễm trùng khớp gối hoặc các bệnh về xương khớp,… Cụ thể:

• Chấn thương: Trẻ em thường xuyên chạy nhảy, leo trèo có thể bị trượt chân ngã gây chấn thương vùng đầu gối. Ngoài các vết thương bên ngoài, các xương khớp gối, bao, gân, dây chằng,… có thể bị tổn thương bên trong. Lâu dần sẽ dẫn đến tình trạng viêm nhiễm khớp gối, gây ứ đọng dịch khớp gây sưng đau khớp.
• Viêm nhiễm: Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tràn dịch khớp gối ở trẻ em. Hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khớp gối rất dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như vi khuẩn, nấm… xâm nhập và tấn công qua các vết thương hở. Nếu không vệ sinh và xử lý vết thương đúng cách, vi khuẩn có hại phát triển ồ ạt khiến khớp gối bị viêm dẫn đến sưng đau.
• Cân nặng: Trẻ thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp cao hơn những trẻ khác có cân nặng bình thường. Trọng lượng cơ thể dồn xuống gây áp lực lên khớp gối, theo thời gian vùng này bị tổn thương, dịch tiết ứ đọng gây nên tình trạng tràn dịch khớp gối.
• Thoái hóa khớp: Ngoài những nguyên nhân trên, trẻ có thể bị tràn dịch khớp gối do ảnh hưởng của các bệnh lý khác như viêm khớp nhiễm trùng, u khớp, viêm bao hoạt dịch….

Cần xác định rõ nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp điều trị phù hợp, an toàn cho trẻ. Cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đến bệnh viện khám nếu nhận thấy bé có những biểu hiện bất thường như:

• Đầu gối sưng và nóng.
• Đầu gối tê nhức khiến trẻ bị hạn chế vận động.
• Ngoài các triệu chứng ở khớp gối, trẻ có khả năng bị sốt cao về đêm, chán ăn, lười vận động…

Đặc biệt khi tràn dịch khớp gối ở trẻ em kèm theo bội nhiễm vi khuẩn thì trẻ sẽ kèm theo các biểu hiện toàn thân. Căn cứ vào các triệu chứng và kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị an toàn cho người bệnh.

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em có nguy hiểm không

Tràn dịch khớp gối nói chung và tràn dịch khớp gối ở trẻ em nói riêng có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ. Ngoài ra, khi bệnh tiến triển nặng, trẻ có nguy cơ bị các biến chứng nặng.

Những cơn đau dữ dội kéo dài khiến trẻ khó cử động khớp, làm gián đoạn các hoạt động thường ngày. Ngoài ra, nếu khớp bị tổn thương bên trong, không được sửa chữa, lâu ngày sẽ có nguy cơ lan rộng, ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận. Trẻ có thể mắc bệnh bại liệt sớm hoặc gặp nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ cần theo dõi, lắng nghe những biểu hiện bất thường của trẻ, đồng thời chủ động đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị sớm. Không nên chủ quan, nhầm lẫn bệnh lý hoặc tự ý điều trị cho trẻ khi chưa xác định được nguyên nhân gây đau khớp gối. Việc điều trị không đúng cách cũng khiến trẻ gặp nguy hiểm.

Chẩn đoán tràn dịch khớp gối ở trẻ em

Bác sĩ sẽ kiểm tra các biểu hiện lâm sàng, lắng nghe các triệu chứng mà bé đang gặp phải và thông qua các tổn thương thực thể (nếu có) để đánh giá tình trạng bệnh mà trẻ đang gặp phải. Các bước khám lâm sàng và chẩn đoán bệnh tràn dịch khớp gối cho trẻ như sau:

• Kiểm tra tình trạng sưng nóng ở khớp gối.
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn đau.
• Kiểm tra hiện tượng tê, cứng, dáng đi, khả năng vận động của khớp gối.
• Đo nhiệt độ của trẻ nếu trẻ bị sốt.
• Khám các biểu hiện toàn thân, thu thập thông tin về bệnh sử gia đình.

Sau đó bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm liên quan khác để chẩn đoán chính xác hơn về tình trạng bệnh của trẻ. Các phương pháp kiểm tra như:

• Chụp X-quang: Hình ảnh cho thấy sự bất thường ở khớp gối, mức độ tổn thương của khớp, giúp bác sĩ phân biệt tràn dịch khớp gối với khối u xương, gãy xương hay các vấn đề khác.
• MRI: Chụp cộng hưởng từ cho thấy tình trạng của xương, khớp, mô mềm xung quanh đầu gối. Kết quả chụp MRI thường chi tiết và rõ ràng hơn chụp X-quang, giúp bác sĩ phát hiện bệnh sớm, chẩn đoán và điều trị bệnh cho trẻ.
• Chụp CT: Đây là phương pháp chụp cắt lớp vi tính dành cho những đối tượng không được chụp X-quang hoặc MRI hiệu quả. Ngoài ra, phương pháp này cũng được chỉ định nếu trẻ có các triệu chứng biến chứng nặng do tràn dịch khớp gối.

Ngoài các biện pháp trên, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm khớp, chọc hút dịch khớp, xét nghiệm máu để tìm ra nguyên nhân và xác định mức độ tổn thương mà trẻ gặp phải. Kết quả cũng giúp bác sĩ phân biệt tràn dịch khớp với các vấn đề xương khác như gãy xương, u xương, viêm khớp hoặc các chấn thương thông thường khác.

Điều trị tràn dịch khớp gối ở trẻ em

Sau khi chẩn đoán bệnh tràn dịch khớp gối ở trẻ em, bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ tổn thương mà trẻ gặp phải để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc, kết hợp với vật lý trị liệu phục hồi chức năng hoặc phẫu thuật nếu tình trạng tràn dịch khớp gối đã trở nặng. Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được sử dụng:

Điều trị bằng thuốc tây y

Sử dụng thuốc Tây cho trẻ cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, cha mẹ không nên tự ý cho trẻ sử dụng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Thuốc có tác dụng nhanh chóng, giúp giảm đau nhức, khó chịu. Một số loại thuốc được sử dụng là:

• Thuốc giảm đau: Sử dụng phổ biến paracetamol, thuốc có tác dụng giúp trẻ giảm đau nhanh chóng.
• Thuốc chống viêm không steroid: So với các loại thuốc khác, thuốc chống viêm không steroid thường ít gây tác dụng phụ hơn nên các bác sĩ thường kê đơn dạng thuốc này cho trẻ. Một số loại như diclofenac, ibuprofen, meloxicam,… giúp giảm sưng, viêm, đau khớp.
• Thuốc corticoid: Thuốc được chỉ định cho những bệnh nhi bị tràn dịch khớp gối, gây đau dữ dội. Thông thường, bác sĩ sẽ tiêm thuốc trực tiếp vào khớp, giúp giảm áp lực cho khớp. Tuy nhiên, thuốc không được khuyến khích sử dụng cho trẻ em vì nguy cơ tác dụng phụ. Vì vậy, bác sĩ sẽ cân nhắc và chỉ kê đơn trong trường hợp thực sự cần thiết.
• Chống nhiễm trùng: Được sử dụng cho tràn dịch khớp gối ở trẻ em có liên quan đến các vấn đề nhiễm trùng.
• Thuốc chống thấp khớp: Thuốc được chỉ định cho bệnh nhi tràn dịch khớp liên quan đến các bệnh thấp khớp.

Dùng thuốc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý cho trẻ dùng thuốc khi chưa qua thăm khám. Trường hợp lạm dụng, sử dụng thuốc bừa bãi có thể khiến trẻ gặp phải những tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển sau này, đồng thời có nguy cơ khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Điều trị phẫu thuật

Trong trường hợp tràn dịch khớp ở trẻ em quá nặng, các biện pháp nội khoa không mang lại kết quả khả quan, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa để điều trị. Tuy nhiên, phương án này sẽ tiềm ẩn những rủi ro cho trẻ nhỏ, vì vậy cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp và an toàn nhất.

Sau phẫu thuật khớp gối, trẻ có thể gặp khó khăn trong vận động, khớp gối có thể không hồi phục hoàn toàn 100% như ban đầu. Sự phát triển của xương khớp, chiều cao cũng sẽ có những ảnh hưởng nhất định, nhất là khi bệnh đã nặng, có dấu hiệu tổn thương xương khớp nghiêm trọng.

Nếu cần thiết, trẻ có thể được chỉ định chọc hút dịch khớp gối, phẫu thuật nội soi khớp hoặc mổ mở khớp thay khớp nhân tạo. Dù áp dụng phương pháp phẫu thuật nào thì phẫu thuật xâm lấn cũng sẽ gây ra những tác hại nhất định. Vì vậy, khuyến cáo các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi khám và điều trị sớm, tránh trường hợp nặng phải áp dụng các biện pháp ngoại khoa nguy hiểm.

Mẹo giảm đau tại nhà

Ngoài việc điều trị bằng phương pháp Tây y, tại nhà, cha mẹ có thể giúp trẻ giảm đau bằng các mẹo chữa trị đơn giản như chườm nóng / chườm lạnh, xoa bóp khớp gối,… Những phương pháp này giúp xoa dịu cảm giác khó chịu cho trẻ em, hỗ trợ điều trị tràn dịch khớp gối. Tham khảo các cách sau:

• Chườm nóng: Nhiệt độ của nước giúp khớp gối cải thiện tình trạng viêm nhiễm, giảm khó chịu do tràn dịch khớp gối. Ngoài ra, nhiệt độ của nước còn giúp máu lưu thông tốt hơn, giúp các khớp được thư giãn, tránh tình trạng cứng khớp, vận động kém. Cha mẹ có thể dùng khăn ấm hoặc túi giữ nhiệt chuyên dụng để chườm nóng cho trẻ. Thực hiện ngày 3-4 lần, mỗi lần 20 phút.
• Chườm lạnh: Bên cạnh chườm nóng, chườm lạnh cũng là một phương pháp được nhiều người áp dụng. Nước đá giúp làm tê tạm thời, xoa dịu cơn đau cho người bệnh, đồng thời giúp vết sưng tấy, nóng đỏ thuyên giảm. Cha mẹ có thể dùng túi chườm đá hoặc bọc một viên đá vào khăn sạch và chườm lên đầu gối bị đau nhức của trẻ. Ngày thoa 2 lần, mỗi lần khoảng 10-15 phút, không nên thoa quá lâu.
• Xoa bóp, massage: Tác động đúng cách giúp máu lưu thông đến khớp gối nhiều hơn, giảm tình trạng cứng khớp, đau nhức khó chịu do tràn dịch khớp gối. Cha mẹ không nên xoa bóp quá mạnh, nên theo dõi thái độ và tình cảm của trẻ. Nếu trẻ thấy cơn đau không cải thiện, ngày càng trầm trọng hơn, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ.

Các biện pháp khắc phục tại nhà giúp giảm đau tạm thời, giúp con bạn cảm thấy thoải mái hơn. Áp dụng cho các cơn đau nhẹ, mới khởi phát. Nếu vùng đầu gối của trẻ có vết thương hở, đau dữ dội hoặc thay đổi cấu trúc khớp, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm.

Sử dụng thuốc Đông y

Dùng thuốc Đông y chữa tràn dịch khớp gối cho trẻ cũng được nhiều người quan tâm. Cha mẹ nên đưa trẻ đến phòng khám uy tín và được điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Căn cứ vào tình trạng của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ kê đơn phù hợp. Một số loại thuốc như:

• Thang thuốc 1: Sử dụng các vị thuốc gồm hoàng bá, quế chi, đương quy, phong thủy, Tần giao, Hoàng bá, Thương truật, Khương hoài, Tang chi, Chỉ xác, Ý dĩ nhân, Độc hoạt, Tri mẫu, Phòng kỷ, Uy linh tiên. , bò tất cả. Dùng từng liều lượng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Sắc nước thuốc cho trẻ dùng ngày 1 tháng.
• Thang thuốc 2: Dùng các vị thuốc gồm đại hoàng, tang ký sinh, phòng phong, huyền sâm, thược dược, phục linh, tần giao, hoạt độc, xuyên khung, đương quy, đương quy, ngưu tất, ý dĩ nhân, chích thảo, tế tân. . Mỗi lần sử dụng theo đúng liều lượng mà bác sĩ chỉ định. Mỗi ngày sắc 1 thang, cho trẻ uống thường xuyên.
• Thang thuốc 3: Dùng các vị thuốc gồm lá lốt, rễ cỏ xước, rễ cây mã đề, vỏ bưởi. Dùng từng đợt theo đúng liều lượng mà bác sĩ chỉ định. Sắc nấu cho trẻ uống theo hướng dẫn.

Dùng thuốc Đông y chữa tràn dịch khớp gối ở trẻ em là cách được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Vì thuốc Đông y rất lành tính, ít tác dụng phụ như các loại thuốc tân dược. Khá an toàn cho trẻ nhỏ khi sử dụng nhưng do vị đắng, khó ngửi nên không phải trẻ nào cũng có thể áp dụng cách này.

Bên cạnh đó, tác dụng của thuốc Đông y chậm, đòi hỏi sự kiên trì của người bệnh. Cha mẹ không nên kết hợp bừa bãi nhiều loại thuốc để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ. Lựa chọn địa chỉ uy tín để thăm khám và điều trị dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Phòng ngừa tràn dịch khớp gối ở trẻ em

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em gây ra những triệu chứng điển hình như trường hợp tràn dịch khớp gối ở người lớn. Tuy nhiên, so với người lớn, trẻ em có hệ miễn dịch kém nên các triệu chứng có thể trở nên trầm trọng hơn nhanh chóng. Vì vậy, các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để khám và điều trị sớm để ngăn ngừa những biến chứng ảnh hưởng đến tính mạng và sức khỏe của trẻ.

Ngoài ra, các chuyên gia khuyến cáo các bậc cha mẹ nên chủ động giúp trẻ phòng ngừa căn bệnh này tái phát, thông qua một số lưu ý dưới đây:

• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, đặc biệt là bổ sung vitamin và khoáng chất qua các loại rau củ quả tươi.
• Hạn chế cho trẻ ăn thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo xấu.
• Cho trẻ tham gia vận động, chơi các môn thể thao phù hợp, tránh các trò chơi có độ va chạm cao, có nhiều nguy cơ té ngã như leo núi.
• Giúp trẻ kiểm soát cân nặng, không nên để trẻ thừa cân, tăng cân quá nhanh.
• Điều chỉnh thói quen hàng ngày cho trẻ phù hợp hơn, khoa học hơn, cho trẻ ngủ đủ giấc, ăn đúng bữa, v.v.
• Thường xuyên kiểm tra tình trạng bệnh của trẻ, lắng nghe tâm sự của trẻ về sự bất thường của trẻ để có hướng can thiệp, điều chỉnh giúp bé cải thiện sức khỏe.

Tràn dịch khớp gối ở trẻ em có thể được kiểm soát nếu nhận biết và điều trị bằng các biện pháp thích hợp. Tuy nhiên, do các triệu chứng của bệnh dễ nhầm lẫn nên các bậc phụ huynh chủ quan dẫn đến tình trạng trẻ bị tràn dịch màng phổi nghiêm trọng. Vì vậy, cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đi khám nếu nhận thấy trẻ có những biểu hiện đau khớp gối bất thường.