Thuốc điều trị thoái hóa khớp được sử dụng để cải thiện tình trạng đau nhức, chống viêm nhiễm, cải thiện khả năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, một số loại thuốc còn có tác dụng tái tạo mô sụn, ổn định các hoạt động của khớp, làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Điểm qua 8 loại thuốc điều trị thoái hóa khớp tốt nhất hiện nay
Thoái hóa khớp là bệnh cơ xương khớp mãn tính thường gặp ở người trung niên và cao tuổi. Bệnh xảy ra khi quá trình phá hủy và tái tạo mô sụn bị gián đoạn, từ đó dẫn đến tình trạng xơ hóa, giảm độ dẻo dai và đàn hồi. Mô sụn bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc xương dưới sụn, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng vận động và sức khỏe của người bệnh.
Thoái hóa khớp là căn bệnh dai dẳng, diễn tiến chậm và hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn. Vì vậy, các phương pháp điều trị đều nhằm mục đích kiểm soát cơn đau, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong số đó, sử dụng thuốc Tây y là phương pháp điều trị bệnh được áp dụng nhiều nhất.
Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc điều trị thoái hóa khớp được bày bán trên thị trường nên người dùng rất khó khăn trong việc lựa chọn được sản phẩm ưng ý cho bản thân. Căn cứ vào mức độ tổn thương của khớp, khả năng đáp ứng và độ tuổi, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp để kiểm soát các triệu chứng bệnh hiệu quả.
Dưới đây là một số loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối thường được sử dụng:
Thuốc giảm đau paracetamol
Bệnh thoái hóa khớp có biểu hiện là những cơn đau dai dẳng, âm ỉ, cứng khớp, phát ra tiếng kêu “cục cục” khi cử động,… Để giảm đau do bệnh lý gây ra, người bệnh có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn Paracetamol.
Paracetamol là lựa chọn ưu tiên trong việc kiểm soát cơn đau do các vấn đề về khớp. Theo các bác sĩ, thuốc khá an toàn ở liều điều trị và có nhiều loại chỉ định. Có thể dùng paracetamol cho người cao tuổi, có vấn đề về thận (cần giảm liều).
Tuy nhiên, thuốc không dùng cho người suy giảm chức năng gan nặng, mắc các bệnh về tim phổi, thiếu máu nhiều lần, thiếu men G6PD. Do các thành phần trong thuốc được chuyển hóa qua gan nên khi sử dụng thuốc cần kiêng rượu bia.
Paracetamol hoạt động bằng cách ức chế cyclooxygenase (tiền chất gây viêm) trong hệ thần kinh trung ương. Từ đó làm giảm khả năng sinh tổng hợp prostaglandin, kiểm soát các cơn đau nhẹ và vừa. Thuốc còn có tác dụng hạ sốt nhưng hạ nhiệt độ cơ thể ở người bình thường. Vì vậy, người bị thoái hóa khớp có thể sử dụng Paracetamol để cải thiện tình trạng đau nhức.
NSAID – Thuốc chống viêm không steroid
Mặc dù được đánh giá là an toàn cao nhưng Paracetamol lại cho hiệu quả giảm đau tương đối kém. Nếu cơn đau không đáp ứng với Paracetamol, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống viêm không steroid (NSAID). NSAID hoạt động bằng cách ức chế cyclooxygenase 1 và 2, do đó làm giảm quá trình tổng hợp prostaglandin, giúp cải thiện cơn đau nhanh chóng.
Ngoài ra, thuốc chống viêm không steroid có tác dụng ức chế PFG2, làm giảm khả năng cảm nhận tín hiệu đau. Theo đó, NSAID vừa có tác dụng giảm đau, vừa có tác dụng chống viêm nên thường được chỉ định trong điều trị các bệnh lý xương khớp kèm theo đau rát, sưng đỏ ở ổ khớp.
Tuy nhiên, không dùng thuốc chống viêm steroid trong các trường hợp sau:
- Rối loạn đông máu
- Tiền sử xuất huyết tiêu hóa
- Bệnh loét dạ dày tá tràng tiến triển
- Tiền sử phát ban, bùng phát hen suyễn khi dùng aspirin hoặc các NSAID khác
- Suy gan vừa và nặng
- Phụ nữ mang thai
- Suy tim mãn tính
- Tiền sử đau tim hoặc đột quỵ
- Người chuẩn bị phẫu thuật
Để hạn chế tối đa những rủi ro và tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc NSAID điều trị thoái hóa khớp, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân trước khi kê đơn nhóm thuốc này. Trong trường hợp cơn đau không đáng kể, có thể sử dụng NSAIDs dưới dạng bôi (Voltaren gel) để giảm đau, chống viêm. Tuy nhiên, thuốc ở dạng bôi chỉ dùng khi vùng da quanh khớp bị thoái hóa không bị trầy xước hoặc không có vết thương hở.
Các loại thuốc chống viêm không steroid thường được chỉ định trong điều trị thoái hóa khớp gối và thoái hóa khớp gối bao gồm Meloxicam, Piroxicam, Diclofenac, Etoricoxib, Ibuprofen,… Vì những nguy cơ tiềm ẩn nên NSAID thường được sử dụng để điều trị trong thời gian ngắn. Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh cần lưu ý những biểu hiện bất thường của cơ thể và thông báo ngay cho bác sĩ điều trị trong trường hợp cần thiết.
Thuốc điều trị thoái hóa khớp tác dụng chậm Diacerein
Diacerein là một trong những loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị các bệnh lý về xương khớp. Bên cạnh đó, thuốc còn có tác dụng hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp gối, khớp háng (hông) rất hiệu quả. Vì tác dụng chậm nên thuốc thường không được chỉ định trong những trường hợp bệnh tiến triển nhanh.
Thuốc Diacerein được chứng minh là có tác dụng kích thích sản sinh collagen, proteoglycan, axit hyaluronic (thành phần chính của mô sụn). Bên cạnh đó, thuốc còn ức chế sự di chuyển của các tế bào thực bào, đại thực bào (tế bào viêm) và cytokine IL-1b (chất gây viêm).
Do đó, thuốc có tác dụng tái tạo các mô sụn đã bị thoái hóa, giảm đau, chống viêm nhiễm tại các khớp. Tuy nhiên, do tác dụng chậm nên người ta thường sử dụng Diacerein trong thời gian dài để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Chống chỉ định:
- Quá mẫn với các dẫn xuất anthraquinon
- Có tiền sử hoặc đang bị bệnh gan
- Tiền sử hạ kali máu và mất nước do tiêu chảy nặng
- Thận trọng khi sử dụng cho những người bị viêm đại tràng co thắt
Thuốc giảm đau gây nghiện (opioid)
Thuốc giảm đau gây nghiện (opioid) thường được kê đơn trong các trường hợp viêm xương khớp với những cơn đau khởi phát từ mức độ trung bình đến nặng. Thuốc chứa các chất tổng hợp, chiết xuất từ thiên nhiên tác động lên các thụ thể opioid ở hệ thần kinh trung ương.
Tác dụng giảm đau của nhóm thuốc này dựa trên cơ chế kích thích Rp muy và kappa, từ đó làm tăng ngưỡng chịu đau của cơ thể, đồng thời làm thay đổi trạng thái tâm lý của bệnh nhân, ức chế sự dẫn truyền cơn đau. Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng thu hồi Ca2 + vào đầu dây thần kinh, từ đó làm bất hoạt tác nhân gây đau P, đồng thời làm thay đổi phần lớn hệ thống dẫn truyền thần kinh.
Do có tác dụng giảm lo âu, căng thẳng và xoa dịu thần kinh nên thuốc phiện còn được dùng trong các trường hợp bệnh nhân đau đầu dữ dội, căng thẳng quá mức, tâm lý lo lắng. Đối với người bị thoái hóa khớp, bác sĩ chủ yếu chỉ định dùng các loại opioid nhẹ như Codein, Tramadol.
Hoặc có thể dùng kết hợp với Paracetamol (Paracetamol + Codein) để giảm rủi ro và tác dụng phụ. Thuốc phiện mạnh thường được sử dụng để điều trị cơn đau nội tạng nghiêm trọng.
Opioid được chống chỉ định trong các trường hợp sau:
- Suy tim nặng
- Quá mẫn với thuốc
- Bệnh hen suyễn
- Nghiện chất kích thích, tiền sử nghiện chất dạng thuốc phiện
- Suy hô hấp
- Mang thai và cho con bú
- Suy gan nặng
- Ngộ độc rượu cấp tính với thuốc hoặc thuốc ức chế thần kinh trung ương (rượu, thuốc ngủ, v.v.)
- Tiền sử dùng chất ức chế monoamine oxidase (MAOI) trong vòng 14 ngày
Không giống như các loại thuốc giảm đau khác, việc lạm dụng opioid có thể dẫn đến nghiện. Trong trường hợp này, bạn cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cách xử lý. Tuyệt đối không được tự ý ngừng thuốc vì có thể gây ra hội chứng cai nghiện.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Thoái hóa khớp là bệnh thoái hóa khớp mãn tính hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn. Do đó, những cơn đau do bệnh gây ra thường dai dẳng. Bệnh nhân bị đau kéo dài, đặc biệt là đau dữ dội thường gây ra các vấn đề về tâm lý như rối loạn lo âu, căng thẳng, thậm chí trầm cảm.
Trong trường hợp thoái hóa khớp kèm theo căng thẳng quá mức, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc chống trầm cảm 3 vòng. Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách ức chế tái hấp thu serotonin, norepinephrine, từ đó giúp điều hòa tâm trạng và kiểm soát cơn đau hiệu quả.
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được chỉ định trong điều trị thoái hóa khớp và các bệnh viêm khớp mãn tính khác thường là Venlafaxin, Duloxetine, Doxepin, Imipramine, Amitriptylin,… Vì nhóm thuốc này không tác động trực tiếp đến cơ giảm đau như NSAID và Paracetamol, vì vậy có thể mất đến một tuần hoặc lâu hơn để thuốc phát huy tác dụng.
Chống chỉ định:
- Có tiền sử dị ứng với thuốc
- Bệnh nhân đang hồi phục sau cơn đau tim
- Nếu bạn đang dùng chất ức chế monoamine oxidase
Trong khi dùng thuốc, người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ như khô miệng, khó tiêu, táo bón, giảm thị lực, tăng cân, rối loạn nhịp tim, buồn ngủ,… Khả năng dung nạp thuốc tốt nhưng gần như không mang lại hiệu quả như mong đợi. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể kê đơn kết hợp một số loại thuốc giảm đau khác.
Thuốc chống thoái hóa Glucosamine tác dụng chậm
Glucosamine thường được sử dụng trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh về xương khớp liên quan đến quá trình lão hóa, đặc biệt là những người bị thoái hóa khớp. Glucosamine được chiết xuất từ xương bò và vỏ hải sản. Thuốc có tác dụng tương tự như Glucosamine nội sinh, rất quan trọng đối với sức khỏe của xương và sụn.
Theo thời gian, lượng Glucosamine trong cơ thể có xu hướng giảm dần dẫn đến sụn khớp bị xơ hóa, kém đàn hồi, giảm độ dẻo dai và linh hoạt. Vì vậy, người bệnh cần bổ sung viên uống có chứa Glucosamine để thúc đẩy quá trình tái tạo mô sụn bị tổn thương, kích thích sản sinh dịch khớp ở màng hoạt dịch, tăng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.
Ngoài ra, Glucosamine còn có tác dụng ức chế một số enzym làm tăng quá trình hủy xương như phospholinase, collagenase, stromelysin,… Do đó, bên cạnh việc sử dụng thuốc để điều trị các triệu chứng, người bệnh thoái hóa khớp có thể kết hợp sử dụng các chế phẩm có chứa Glucosamine để hỗ trợ quá trình phục hồi, tái tạo mô sụn sợi, phục hồi xương dưới sụn và cải thiện chức năng vận động.
Glucosamin có tác dụng chậm nên cần sử dụng lâu dài. Vì được chiết xuất từ các thành phần tự nhiên nên thuốc hầu như không có tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng trong thời gian dài. Tuy nhiên, tránh sử dụng Glucosamine cho những người có tiền sử dị ứng hải sản, suy gan nặng, tiểu đường,…
Tiêm corticosteroid để điều trị các bệnh lý
Corticosteroid là thuốc chống dị ứng, chống viêm và ức chế miễn dịch. Thuốc có tác dụng tương tự như hormone nội sinh cortisol được sản xuất ở tuyến thượng thận. Hiện nay, có rất nhiều dẫn xuất từ Corticoid với các dạng bào chế như thuốc uống, thuốc bôi, thuốc xông, thuốc tiêm… Đối với người bị thoái hóa khớp, bác sĩ chuyên khoa có thể kê đơn thuốc Corticoid có tác dụng chống viêm mạnh ở dạng tiêm.
Tiêm corticosteroid tại khớp thoái hóa có tác dụng ức chế phản ứng viêm (phản ứng miễn dịch của cơ thể), từ đó giúp kiểm soát cơn đau nhanh chóng. Vì nguy cơ và rủi ro cao nên thuốc thường được chỉ định sử dụng cho những trường hợp không đáp ứng với các loại thuốc giảm đau thông thường.
Việc tiêm corticoid vào khớp chỉ được thực hiện tối đa 3 lần / năm và người bệnh cần theo dõi chặt chẽ các biến chứng, nguy cơ để khắc phục kịp thời. Mặc dù loại thuốc này có tác dụng giảm đau và chống viêm nhanh chóng nhưng loại thuốc này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như:
- Biến chứng ngắn hạn: Nhiễm trùng, chảy máu tại chỗ, đau, tăng phản ứng viêm khi kích ứng.
- Biến chứng lâu dài: Yếu cơ, tăng đường huyết, tăng tiết mồ hôi, bốc hỏa, mất ngủ, giảm sức đề kháng, đứt gân, v.v.
Thực phẩm bổ sung có chứa Chondroitin
Tương tự như Glucosamine, Chondroitin đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp proteoglycan – thành phần chính của sụn khớp, tăng sản xuất dịch khớp, ức chế các enzym gây thoái hóa sụn, đặc biệt là men lactase.
Tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến các cơn đau nhưng thông qua khả năng cải thiện cấu trúc khớp, một số sản phẩm từ Chondroitin có thể giúp các khớp hoạt động trơn tru hơn, hạn chế tình trạng đau nhức, cứng khớp, phát sinh các cơn đau khớp, âm thanh khi di chuyển, v.v.
Hiện nay, Chondroitin thường được bổ sung thêm Glucosamine và một số thành phần khác tốt cho xương khớp như MSM, sụn vi cá mập, canxi, collagen type 2,… Không chỉ dùng cho người bị thoái hóa khớp, các chế phẩm từ Chondroitin còn được dùng để duy trì một hệ thống xương khớp dẻo dai và chắc khỏe ở người cao tuổi.
Những lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị thoái hóa khớp
Sử dụng thuốc là một trong những biện pháp y tế giúp kiểm soát cơn đau, giảm viêm, cứng khớp, hỗ trợ phục hồi các mô sụn bị thoái hóa. Tuy nhiên, trước khi sử dụng thuốc điều trị bệnh xương khớp, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:
- Cần phải hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi dùng các loại thuốc chống thấp khớp. Trường hợp dùng thuốc không kê đơn (Paracetamol) chỉ dùng trong 5 – 7 ngày. Nếu tình trạng đau nhức không thuyên giảm, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và kê đơn thuốc phù hợp.
- Chủ động thông báo cho bác sĩ chuyên khoa về tiền sử dị ứng thức ăn, thuốc, tiền sử sử dụng thuốc, tình trạng sức khỏe, các trường hợp mắc bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc loại thuốc và liều lượng phù hợp.
- Làm theo hướng dẫn của bác sĩ về loại, liều lượng và tần suất dùng thuốc. Tránh tự ý dùng thuốc quá liều hoặc lạm dụng trong thời gian dài.
- Hầu hết các loại thuốc điều trị các triệu chứng (Paracetamol, NSAID, corticosteroid, opioid, thuốc chống trầm cảm, v.v.) không được khuyến khích sử dụng lâu dài. Ngược lại, các loại thuốc như Chondroitin, Diacerein, Glucosamin cần phải uống trong thời gian dài mới cảm nhận được bệnh tình được cải thiện.
- Nếu không thực sự cần thiết, người bệnh có thể giảm đau bằng một số biện pháp tại nhà như tắm nước ấm, chườm ấm, sử dụng một số bài thuốc nam như lá lốt, ngải cứu, gừng,… Vì vậy, cần thực hiện một số biện pháp xử lý. các phương pháp trị liệu giúp thư giãn cơ, giảm đau, giúp xương khớp chắc khỏe.
- Nếu bạn có bất kỳ tác dụng phụ nào trong khi sử dụng thuốc, bạn nên thông báo cho bác sĩ của bạn.
- Thoái hóa khớp là căn bệnh mãn tính hầu như không thể điều trị dứt điểm. Vì vậy, bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị, người bệnh cần kết hợp với việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học, nghỉ ngơi thường xuyên, luyện tập thể dục thể thao để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.
Bài viết trên Gens đã tổng hợp các loại thuốc điều trị bệnh xương khớp và một số lưu ý trong quá trình sử dụng. Tuy nhiên, những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Để đảm bảo an toàn và đạt kết quả điều trị tốt nhất, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và kê đơn thuốc phù hợp.
Bài viết liên quan: