Bệnh thoái hóa khớp gối ở người trẻ, nguyên nhân và cách chữa trị

Thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi thường xảy ra do thói quen lười vận động, sinh hoạt sai tư thế, lao động nặng nhọc, thừa cân – béo phì, những chấn thương trong quá trình làm việc và sinh hoạt. Ngoài ra, bệnh cũng có thể là kết quả của một số bệnh tiềm ẩn và rối loạn tự miễn dịch.

Nhận biết thoái hóa khớp gối ở người trẻ

Thoái hóa khớp gối là căn bệnh thoái hóa khớp thường xuất hiện ở những người trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên, trên thực tế, tỷ lệ người trẻ tuổi mắc bệnh xương khớp đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Khác với người già, những người trẻ tuổi thường có tâm lý chủ quan với những biểu hiện bất thường của cơ thể. Do đó, những tổn thương do thoái hóa khớp gối gây ra thường không được phát hiện, điều trị sớm và có xu hướng tiến triển nặng theo thời gian.

Bệnh thoái hóa khớp nói chung và thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi nói riêng thường có những biểu hiện bệnh tương đối đa dạng. Mức độ nghiêm trọng của cơn đau có thể từ nhẹ, âm ỉ đến dữ dội, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể và khả năng chịu đựng cơn đau. Nhìn chung, các cơn đau do bệnh gây ra ở người trẻ tuổi thường dai dẳng, tiến triển âm thầm và hầu như không thể điều trị dứt điểm.

Một số dấu hiệu của bệnh thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi bao gồm:

• Đau đầu gối: Đau đầu gối là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh thoái hóa khớp gối. Cơn đau thường nặng hơn khi đi lại, vận động, thay đổi thời tiết và có xu hướng giảm dần sau khi nghỉ ngơi.
• Khớp kêu cót két, cứng khớp: Biểu hiện khớp kêu cót két, cứng khớp là biểu hiện thường gặp ở người già bị thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, những năm gần đây, triệu chứng này xuất hiện ở nhiều người trẻ tuổi, đặc biệt là những người làm công việc văn phòng, ít vận động.
• Khớp gối nóng hơn vùng da xung quanh: Trong một số trường hợp, thoái hóa khớp gối khiến vùng khớp bị nóng rát, sưng tấy, đỏ tấy so với vùng da xung quanh. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do va đập, chấn thương, tăng ma sát giữa các khớp.
• Sưng khớp: Khớp gối sưng đỏ do thoái hóa có thể xảy ra ở những người trẻ tuổi. Nguyên nhân là do khớp bị va đập mạnh, mô sụn bị bong ra dẫn đến hình thành các gai xương, kích thích mô mềm bao quanh ổ khớp.

Nguyên nhân thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi

So với người trung niên và người cao tuổi, hệ xương của người trẻ linh hoạt, dẻo dai và cứng cáp hơn. Vì vậy, phần lớn người trẻ bị thoái hóa khớp do chấn thương, vận động, sinh hoạt không khoa học, dinh dưỡng kém, duy trì thói quen xấu,… Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể là hậu quả của một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Dưới đây là một số nguyên nhân của bệnh:

• Vận động quá sức: Khớp gối phải chịu mọi sức ép từ trọng lượng cơ thể và các hoạt động thể chất. Do đó, nếu vận động quá sức (chơi thể thao với cường độ mạnh, làm việc nặng nhọc,…), khớp gối có thể bị kích ứng, đau nhức và tăng nguy cơ thoái hóa.
• Chấn thương: Chấn thương là một trong những nguyên nhân phổ biến gây thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi. Tình trạng này khiến khớp bị tổn thương, đau nhức, nghiêm trọng hơn có thể mất khả năng phục hồi và không thể cử động được.
• Ít vận động: Không vận động trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh ở người trẻ tuổi. Thông thường, các khớp sẽ tiết ra chất bôi trơn để giảm ma sát khi vận động, đi lại. Tuy nhiên, lượng chất nhờn có thể giảm đi nếu khớp không được vận động thường xuyên. Lâu dần, khớp gối sẽ bị khô, gây đau nhức khi đi lại và gây thoái hóa.
• Tính chất công việc: Trên thực tế, tính chất công việc có mối quan hệ mật thiết với bệnh thoái hóa khớp và các bệnh xương khớp khác ở người trẻ tuổi. Theo đó, những người trẻ tuổi làm việc văn phòng, thợ may, thợ hồ, các công việc hoạt động nhiều / ít có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Thừa cân – béo phì: Với trọng lượng cơ thể có thể gây áp lực lên mô sụn, đầu xương khớp gối. Tình trạng này kéo dài có thể khiến mô sụn bị mài mòn, tổn thương và thoái hóa nhanh chóng. Hơn nữa, những người thừa cân – béo phì còn phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau như đau thắt lưng, đau cổ, đau thần kinh tọa.
• Sai tư thế: Nếu duy trì tư thế sai trong thời gian dài sẽ khiến sụn khớp bị mài mòn dẫn đến thoái hóa và mất cân bằng cấu trúc của ổ khớp.
• Thiếu hụt canxi: Hiện nay, nhiều bạn trẻ chưa chú trọng đến chế độ dinh dưỡng, chủ yếu sử dụng các loại thức ăn nhanh, tiện lợi. Tuy nhiên, thói quen ăn uống không khoa học có thể khiến cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi. Thiếu hụt canxi là một trong những nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối, làm tăng nguy cơ loãng xương, vôi hóa dây chằng.
• Dị tật bẩm sinh cấu trúc khớp gối: Trường hợp cấu trúc khớp gối bất thường có thể gây đau nhức, khó khăn trong vận động và sinh hoạt,… Thống kê cho thấy, dị tật bẩm sinh ở khớp gối có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa ở cơ quan này và xương khớp khác.
• Một số nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân trên, thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi còn có thể tăng nguy cơ khởi phát bởi một số yếu tố như tiểu đường, các bệnh xương khớp mãn tính, yếu tố di truyền.

Cách khắc phục và phòng ngừa thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi

Tuy là bệnh mãn tính và không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi thường nhẹ và không ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động. Các triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát và ngăn ngừa trở nên tồi tệ hơn bằng một số biện pháp cải thiện sau:

Dùng thuốc giảm đau

Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị bảo tồn thường được áp dụng đối với bệnh thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi. Các loại thuốc được chỉ định có tác dụng giảm đau, chống viêm, hạn chế cứng khớp từ đó cải thiện khả năng vận động.

Một số loại thuốc thường được sử dụng để điều trị các tình trạng y tế, bao gồm:

• Capsaicin gel: Capsaicin gel là một loại thuốc giảm đau được sử dụng tại chỗ. Thuốc chiết xuất từ ​​ớt có tác dụng làm giảm các thụ thể đau và gây mê. Loại thuốc này thường được sử dụng trong trường hợp bệnh nhẹ, vùng da xung quanh không có vết thương hở, nhiễm trùng, lở loét.
• Voltaren Emulgel: Thuốc bôi giảm đau có thành phần chính là Diclofenac (thuốc chống viêm không steroid). Voltaren Emulgel có tác dụng giảm đau, cải thiện tình trạng nóng rát ở khớp gối. Tương tự như Capsaicin gel, thuốc không được dùng khi vùng đầu gối có vết thương hở.
• Salonpas: Salonpas là loại thuốc giảm đau dưới dạng miếng dán chứa thành phần chính là Menthol 3% và Methyl salicylate 10%. Thuốc có tác dụng giảm đau, rát ở khớp gối. Salonpas là một loại thuốc giảm đau không gây ngủ thường được sử dụng.
• Paracetamol: Paracetamol là loại thuốc giảm đau thường được sử dụng. Trường hợp thoái hóa khớp gối gây ra những cơn đau vừa phải đến nhẹ thì người bệnh có thể dùng thuốc để cải thiện. Paracetamol được đánh giá có độ an toàn cao ở liều điều trị và phù hợp với nhiều đối tượng.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): NSAID có tác dụng giảm đau và chống viêm. Thuốc thường được dùng trong các trường hợp không đáp ứng với Paracetamol. Tuy nhiên, nhóm thuốc này không được dùng cho người bị viêm loét dạ dày tá tràng tiến triển, có tiền sử xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu.

Những loại thuốc giảm đau này có thể được uống mà không cần toa bác sĩ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị, người bệnh cần tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa để được xem xét và tư vấn liều lượng và thời gian dùng thuốc phù hợp.

Đối với những trường hợp bệnh tiến triển ở mức độ nặng, ảnh hưởng đến khả năng vận động hoặc biến chứng. Bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp như điều trị bệnh thoái hóa bằng chất nhờn, tế bào gốc hoặc cân nhắc can thiệp ngoại khoa (phẫu thuật) để kiểm soát bệnh.

Thay đổi thói quen xấu

Thống kê cho thấy, phần lớn các trường hợp người trẻ mắc bệnh thoái hóa khớp gối đều xuất phát từ những thói quen xấu. Vì vậy, sau khi sử dụng thuốc kiểm soát cơn đau và các triệu chứng kèm theo, người bệnh cần thay đổi thói quen để giảm áp lực lên khớp gối, hạn chế cơn đau bùng phát và làm chậm quá trình thoái hóa.

Để kiểm soát bệnh, các bạn trẻ cần thay đổi một số thói quen xấu như sau:

• Điều chỉnh tư thế ngồi, nằm, đứng đúng cách để giảm áp lực lên khớp gối, cột sống và khớp háng. Duy trì tư thế sai trong thời gian dài có thể gây ra các cơn đau dữ dội và đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Khi mang vác vật nặng, người bệnh cần thực hiện đúng tư thế nâng người để giảm áp lực lên vùng thắt lưng và khớp gối. Trong trường hợp cần thiết, bạn có thể sử dụng các thiết bị, máy móc hỗ trợ để tránh các cơn đau bùng phát.
• Ít vận động được coi là thói quen phổ biến gây thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi. Vì vậy, để kiểm soát cơn đau và cải thiện chức năng vận động, người bệnh nên thường xuyên đi bộ và áp dụng một số bài tập thể dục cường độ nhẹ nhàng.
• Ít ai biết rằng, thoái hóa khớp có thể là hậu quả của thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, đồ uống có cồn và các chất kích thích gây tổn thương, tổn thương mạch máu, cản trở quá trình trao đổi chất dinh dưỡng ở khớp gối, gây yếu và đau.
• Thói quen đi giày cao gót có thể gây đau và đẩy nhanh quá trình thoái hóa. Để kiểm soát các triệu chứng, người bệnh nên chọn giày có độ cao phù hợp (từ 3 – 5cm) để giảm áp lực lên khớp gối. Nếu không cần thiết, người bệnh nên ưu tiên đi giày bệt, giày vải để giúp nới lỏng khớp gối, giảm đau.
• Tránh các hoạt động làm tăng áp lực lên khớp gối như ngồi xổm, khom lưng, ngồi vắt chân, bắt chéo chân,… Vì những thói quen này có thể làm tăng áp lực lên khớp gối, khớp cổ chân và khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn.
• Bạn chỉ nên làm việc từ 7-8 tiếng mỗi ngày và hạn chế căng thẳng, thần kinh căng thẳng. Thực tế, căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ mà còn gây đau khớp và đẩy nhanh quá trình thoái hóa. Vì căng thẳng thần kinh, lượng máu đến tứ chi bị giảm. Theo thời gian, khớp gối và khớp bàn chân giảm khả năng chuyển hóa chất dinh dưỡng, gây ra các cơn đau, cứng khớp và giảm khả năng vận động.

Kiểm soát cân nặng

Thống kê cho thấy, những năm gần đây, tỷ lệ người thừa cân, béo phì có xu hướng gia tăng đáng kể. Chỉ số cân nặng vượt mức làm tăng áp lực lên hệ cơ xương khớp trong đó có khớp gối và khiến các mô sụn nhanh chóng bị bào mòn, xơ hóa, đau nhức. Ngoài ra, thừa cân béo phì còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như cao huyết áp, gan nhiễm mỡ, tiểu đường….

Vì vậy, bạn cần tích cực áp dụng các biện pháp giảm cân nếu bệnh có liên quan đến thừa cân – béo phì. Trong trường hợp này, cơn đau và các triệu chứng kèm theo sẽ giảm đáng kể khi cân nặng được kiểm soát. Tuy nhiên, để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh cần giảm cân khoa học bằng cách xây dựng chế độ ăn uống phù hợp và luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục là biện pháp giúp cải thiện khả năng vận động, tăng độ dẻo dai và chắc khỏe của xương khớp. Sau khi các biểu hiện bệnh lý được cải thiện, người bệnh cần xây dựng chế độ luyện tập phù hợp với tình trạng sức khỏe để giúp xương khớp chắc khỏe, làm chậm quá trình thoái hóa.

Theo các chuyên gia Cơ xương khớp, các bạn trẻ nên dành từ 30 phút mỗi ngày để tập một số môn thể thao như đạp xe, đi bộ, bơi lội, tập yoga, tập gym,… Nếu không có nhiều thời gian, bạn có thể dành từ 3 – 4 ngày. / tuần tập thể dục để cải thiện bệnh lý và phòng tránh các bệnh về xương khớp khác.

Ngoài ra, vận động còn giúp kiểm soát cân nặng, hạn chế tình trạng thừa cân béo phì – một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp gối ở người trẻ và người cao tuổi.

Thoái hóa khớp gối ở người trẻ tuổi tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng bạn có thể phòng tránh bệnh bằng các biện pháp đơn giản như ăn uống đúng cách, điều chỉnh tư thế, tập thể dục thường xuyên, kiểm soát cân nặng. Ngoài những lợi ích cho sức khỏe của xương, các biện pháp này còn giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh khác.