Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh có nguy hiểm không

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh xảy ra khi cột sống cổ bị chấn thương, lệch khỏi vị trí ban đầu và gây chèn ép dây thần kinh vùng cổ. Hội chứng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời. Hãy tham khảo ngay bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về căn bệnh này nhé.

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh là gì

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh là căn bệnh phổ biến, liên quan đến quá trình thoái hóa của các đốt sống cổ bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Bệnh gặp nhiều ở người trung niên và cao tuổi do xương và sụn đốt sống cổ bị lão hóa. Thống kê cho thấy, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do thói quen, lối sống và tính chất công việc.

Ở người cao tuổi, khi các đĩa đệm cột sống bị mất nước, giảm chiều cao thường bị lồi ra ngoài và cứng hơn. Lúc này, các đốt sống liền kề dần khít lại với nhau, hình thành nên các gai xương xung quanh đĩa đệm giúp tăng độ vững chắc cho cột sống. Các gai xương này sẽ hạn chế vận động cột sống cổ, chèn ép các rễ thần kinh dẫn đến đau mỏi cổ – vai gáy xuống cánh tay, bàn tay.

Theo đó, thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh là biểu hiện điển hình của bệnh thoái hóa đốt sống cổ. Tình trạng này thường xảy ra sau khi cột sống cổ bị chấn thương, thoái hóa, lệch khỏi vị trí ban đầu và dẫn đến chèn ép dây thần kinh vùng cổ.

Các rễ thần kinh bị chèn ép có xu hướng bị xơ hóa, giảm khả năng dẫn điện và gây ra các cơn đau từ cổ xuống cánh tay. Thông thường vị trí đau sẽ phụ thuộc vào vị trí rễ thần kinh bị chèn ép dẫn đến tổn thương.

Dấu hiệu nhận biết

Triệu chứng thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh phụ thuộc vào vị trí rễ thần kinh bị chèn ép. Theo đó, các dây thần kinh thường bị chèn ép là dây thần kinh xung quanh cột sống cổ và dây thần kinh cột sống cổ, cánh tay.

Dây thần kinh quanh cột sống cổ

Cổ là cơ quan chịu lực, việc nâng đỡ sức nặng của đầu trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ. Trong khi đó, vùng cổ lại tập trung các rễ thần kinh chạy từ não đến các cơ, khớp toàn thân nên rất dễ bị chèn ép.

Biểu hiện thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh cổ khiến người bệnh cảm thấy đau nhức, tê mỏi vùng cổ, vai – gáy và bả vai. Trong trường hợp nghiêm trọng, cơn đau có thể bùng phát ngay cả khi không cử động. Tình trạng này dẫn đến cơ thể mệt mỏi, mất ngủ, suy nhược.

Thần kinh cổ và thần kinh cánh tay

Như đã nói, vùng cổ là nơi tập trung dày đặc các dây thần kinh và có mối liên hệ phức tạp và chặt chẽ với các dây thần kinh ở vùng cánh tay. Do đó, khi thoái hóa đốt sống cổ chèn ép lên các dây thần kinh, ngoài vùng cổ bị ảnh hưởng, nó còn ảnh hưởng đến cánh tay, bao gồm cánh tay, bắp tay, cổ tay và ngón tay.

Khi dây thần kinh cánh tay bị chèn ép sẽ gây ra hiện tượng tê, ngứa, dị cảm, khó cầm nắm, giảm độ linh hoạt của cánh tay và bàn tay. Nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến teo cơ nếu không được thăm khám và điều trị triệt để.

Nguyên nhân của thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh

Trên thực tế, bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Trong đó, yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến cơ chế bệnh sinh là quá trình lão hóa tự nhiên.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến của hội chứng:

• Quá trình lão hóa tự nhiên là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ và chèn ép dây thần kinh. Theo thời gian, các đốt sống cổ có xu hướng yếu dần đi, giảm khả năng vận động, biểu hiện cụ thể là mất nước và giảm độ đàn hồi. Theo thời gian, cột sống cổ dễ bị tổn thương, tăng nguy cơ mắc các bệnh như thoát vị đĩa đệm, đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh.
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho xương khớp. Lâu dần sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, độ đàn hồi cũng như khả năng tái tạo của cơ quan này. Điều này làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ và chèn ép dây thần kinh.
• Tập thể dục, vận động sai tư thế có thể khiến cột số bị biến dạng, tăng áp lực lên các rễ thần kinh vùng cổ.
• Thói quen sinh hoạt có thể ảnh hưởng đến đường cong sinh lý tự nhiên ở đốt sống cổ. Từ đó dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ và gây chèn ép dây thần kinh ở cơ quan này.
• Tính chất công việc phải đứng / ngồi nhiều, thường xuyên mang vác nặng khiến các khớp cổ phải chịu áp lực lớn trong thời gian dài. Đây được coi là một trong những nguyên nhân gây chèn ép dây thần kinh trong bệnh thoái hóa đốt sống cổ.
• Trường hợp thừa cân – béo phì sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh. Vì trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ làm tăng áp lực lên cột sống, các đốt sống có thể bị biến dạng dẫn đến hình thành gai cột sống, thoát vị đĩa đệm và chèn ép dây thần kinh.

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh có nguy hiểm không

Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh gây viêm nhiễm, đau nhức, tê mỏi cổ và có thể lan xuống cánh tay, bàn tay. Chèn ép rễ thần kinh lâu ngày có thể bị xơ hóa do thiếu chất dinh dưỡng, mất dần chức năng dẫn truyền điện tích. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ tê liệt các sợi thần kinh và mất hoàn toàn chức năng vốn có.

Ban đầu, hội chứng chỉ gây đau nhức vùng cổ, vai, gáy ở mức độ nhẹ kèm theo tê bì, dị cảm, châm chích. Các cử động cơ thể đơn giản có thể gây ra cơn đau bao gồm quay đầu, cúi đầu, ngửa cổ, ho hoặc hắt hơi.

Nếu không được kiểm soát kịp thời, các triệu chứng nặng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, khó cử động, cánh tay hoặc ngón tay. Nghiêm trọng hơn có thể gây teo cơ, mất cảm giác, liệt hoàn toàn cánh tay. Một số biến chứng có thể xảy ra do thoái hóa đốt sống cổ chèn ép vào dây thần kinh, bao gồm:

• Ù tai, mờ mắt: Các triệu chứng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh, nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến ù tai, mờ mắt, khó kiểm soát. Biến chứng này gây khó khăn và cản trở sinh hoạt hàng ngày ở người bệnh, đặc biệt là người cao tuổi.
• Rối loạn tiền đình: Khi các dây thần kinh ở vùng cổ bị chèn ép lâu ngày có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn mạch máu. Lượng máu không thể lưu thông lên não gây rối loạn giấc ngủ, thường xuyên đau đầu, cơ thể mệt mỏi và rối loạn tiền đình.
• Hội chứng cổ – tim: Hội chứng cổ – tim là biến chứng nguy hiểm do thoái hóa đốt sống cổ và chèn ép dây thần kinh. Hiện tượng chèn ép rễ thần kinh vùng cổ khiến người bệnh phải đối mặt với tình trạng tim đập nhanh, co giật, đau, khó thở, đau tức vùng tim, chèn ép xương ức.
• Rối loạn huyết áp: Các dây thần kinh ở cột sống cổ bị chèn ép lâu ngày có thể khiến các chỉ số huyết áp bị rối loạn. Chỉ số huyết áp không ổn định, tăng / giảm bất thường khiến cơ thể mệt mỏi, thường xuyên chóng mặt, buồn nôn và ngất xỉu. Nghiêm trọng hơn có thể gây tai biến mạch máu não.
• Khó khăn trong vận động và sinh hoạt: Các dây thần kinh ở cột sống bị chèn ép, đặc trưng bởi cảm giác đau và dị cảm khi thực hiện các hoạt động ở cổ. Theo đó, người bệnh sẽ gặp khó khăn, đau nhức khi thực hiện các động tác như cúi, ngửa cổ, ngửa đầu,…
• Rối loạn tứ chi: Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép lên dây thần kinh bả vai, cánh tay có thể gây rối loạn vận động như tê bì, tay không thể cầm nắm như bình thường, nghiêm trọng hơn có thể gây liệt cánh tay, nửa người trên của cơ thể.

Chẩn đoán bệnh

Việc chèn ép rễ thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời. Vì vậy, khi nhận thấy những biểu hiện bất thường, bạn cần chủ động đến bệnh viện khám để xác định cụ thể nguyên nhân, mức độ tổn thương và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Sau đây là một số kỹ thuật xét nghiệm thường dùng trong bệnh lý:

• Chụp X-quang: Thông qua hình ảnh X-quang sẽ giúp bác sĩ phát hiện những dấu hiệu bất thường ở đốt sống cổ như gai xương, đường cong sinh lý, hẹp lòng đĩa đệm, hẹp đĩa đệm. Qua đó, giúp điều trị đúng cơ địa cũng như tình trạng của bệnh nhân.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là kỹ thuật chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ có giá trị nhất hiện nay. Từ hình ảnh của bài kiểm tra này giúp nhìn rõ cấu trúc của rễ thần kinh, đĩa đệm và tủy sống. Từ đó, xác định chính xác vị trí rễ thần kinh bị chèn ép, mức độ chèn ép, vị trí khối thoát vị, mức độ thoát vị đĩa đệm,… Bác sĩ dễ dàng xác định vị trí tổn thương để phẫu thuật hơn. Bên cạnh đó, kỹ thuật chẩn đoán này còn giúp phát hiện một số nguyên nhân ít gặp hơn như khối u, viêm cổ tử cung, v.v.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Kỹ thuật chẩn đoán này sẽ cho hình ảnh chi tiết hơn, rõ ràng các mỏm xương, đặc biệt là ở các ổ xương. Tuy nhiên, phương pháp này cho kết quả chẩn đoán kém chính xác hơn so với MRI. Vì vậy, bác sĩ có thể chỉ định khi người bệnh không đủ kinh phí để chẩn đoán bằng phương pháp chụp cộng hưởng từ.

Các phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh

Trên thực tế, một số trường hợp chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ nhẹ có thể thuyên giảm theo thời gian mà không cần can thiệp y tế. Theo đó, cơn đau có thể tự hết sau vài ngày hoặc vài tuần. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân cần được điều trị để kiểm soát các triệu chứng và làm chậm quá trình thoái hóa.

Điều trị bảo tồn

Trường hợp bị chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ lâu ngày, cơn đau không nghiêm trọng và xuất hiện biến chứng tê bì chân tay. Các bác sĩ thường chỉ định các phương pháp điều trị bảo tồn để kiểm soát.

Điều trị không dùng thuốc

• Nẹp cổ mềm: Phương pháp này giúp cơ cổ được nghỉ ngơi, hạn chế cử động. Từ đó giảm áp lực lên dây thần kinh cổ khi vận động và sinh hoạt. Tuy nhiên, nẹp cổ mềm chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn khi cơn đau bùng phát, sử dụng lâu dài có thể làm cơ cổ yếu đi.
• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu giúp cải thiện biểu hiện của tình trạng căng cơ vùng cổ, giảm đau và mệt mỏi, tăng sức mạnh của cơ. Để cải thiện bệnh lý, bác sĩ có thể áp dụng các biện pháp như chiếu đèn, kéo cột sống cổ, tập thể dục trị liệu,…

Điều trị sử dụng thuốc

• Nhóm thuốc chống viêm không corticoid: Thuốc có tác dụng giảm viêm, giảm đau, phù nề các dây thần kinh bị tổn thương.
• Corticoid dạng uống: Thuốc được chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn để giúp giảm đau, tiêu sưng.
• Thuốc an thần: Thuốc an thần thường được chỉ định cho những trường hợp thoái hóa đốt sống cổ chèn ép rễ thần kinh gây đau dữ dội, không đáp ứng với các loại thuốc khác
• Tiêm corticoid: Dùng corticoid tiêm xung quanh rễ thần kinh bị tổn thương (tiêm ngoài màng cứng, nốt khớp bên, đám rối màng cứng) để tăng hiệu quả của thuốc chống viêm.

Can thiệp phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật được áp dụng cho những trường hợp thoái hóa đốt sống cổ bị chèn ép dây thần kinh kéo dài, cơn đau diễn tiến nặng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, điều trị bảo tồn không có kết quả. Mục tiêu của phương pháp phẫu thuật là giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, giúp cột sống và điều chỉnh trục cột sống được thẳng.

Dưới đây là một số phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng trong điều trị bệnh lý:

• Phẫu thuật cắt đĩa đệm giải ép dây thần kinh, đốt sống trước: Phương pháp phẫu thuật này giúp giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, làm thẳng cột sống, hàn các xương đĩa đệm (sử dụng sụn chêm PEEK có xương ghép hoặc không, sử dụng xương tự thân ghép từ chính mào chậu của bệnh nhân). Trường hợp bị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 1 hoặc tối đa 2 tầng mà không kèm theo các tổn thương khác thì tỷ lệ phẫu thuật thành công cao, hạn chế biến chứng.
• Nội soi lấy nhân tủy răng, giải phóng chèn ép dây thần kinh sau: Đây được xem là phương pháp phẫu thuật phức tạp, đòi hỏi bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Nếu không, có thể phát sinh các biến chứng và tai biến trong và sau khi thực hiện.
• Mở rộng bản đốt sống, lỗ liên hợp sau: Qua đường rạch dọc sau giữa sẽ lấy ra một phần đĩa đệm, đồng thời lỗ hợp sẽ được mở rộng, giải phóng dây thần kinh bị chèn ép mà không bít đầu xương. Thông qua đường rạch này, nhân sẽ được lấy ra ngoài. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp thoái hóa đốt sống cổ gây chít hẹp các đốt sống.
• Thay đĩa đệm nhân tạo: Loại bỏ các mô đĩa đệm bị thoái hóa bằng đĩa đệm nhân tạo giúp khắc phục tình trạng chèn ép rễ thần kinh, có thể cử động và xoay. Điều này giúp cho 2 đốt sống không bị hàn, duy trì sự linh hoạt và vận động cho người bệnh, đồng thời giữ được độ cong tự nhiên của cột sống cổ. Kỹ thuật phẫu thuật này được thực hiện thông qua đường rạch trước. Tuy nhiên, phương pháp này hiện nay ít được áp dụng vì gây ra nhiều biến chứng sau thời gian theo dõi.
• Phẫu thuật cắt đốt sống lưng: Phương pháp phẫu thuật này thường được áp dụng cho các trường hợp đĩa đệm thoát vị nhiều mức độ, kèm theo các tổn thương khác như hóa dây chằng dọc sau, chèn ép tổn thương. tủy sống do hẹp cổ tử cung bẩm sinh, phì đại dây chằng vàng.

Phòng chống thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh

Biểu hiện chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ có thể tiến triển nặng nếu người bệnh tiếp tục duy trì những thói quen xấu và không áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp. Bệnh có tính chất mãn tính, diễn tiến chậm và hầu như không thể chữa khỏi hoàn toàn. Vì vậy, việc kiểm soát và phòng ngừa bệnh là hết sức cần thiết.

Các biện pháp giúp phòng bệnh

• Chỉnh sửa các tư thế đứng / ngồi không đúng, không mang vác nặng, hạn chế đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu, làm việc quá sức.
• Dành 20 đến 30 phút mỗi ngày để tập thể dục. Ưu tiên các bài tập chữa thoái hóa đốt sống cổ để giảm đau và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.
• Thay đổi thói quen dễ làm tăng mức độ đau, chèn ép dây thần kinh và các biểu hiện khác của bệnh như uống rượu bia, hút thuốc lá, căng thẳng quá mức, thức khuya,…
• Người bệnh nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học, phù hợp, bổ sung vitamin D, canxi và các khoáng chất cần thiết. Tuy nhiên, tránh ăn quá no vì có thể gây tăng cân – béo phì khiến các triệu chứng trầm trọng hơn.
• Trong trường hợp cơn đau do chèn ép dây thần kinh đốt sống cổ không đáng kể, bạn có thể cải thiện bằng một số biện pháp khắc phục tại nhà như chườm ấm, đắp thuốc nam, nghỉ ngơi, tắm nước ấm…
• Nên cân nhắc chuyển đổi nghề nghiệp nếu tính chất công việc tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp, thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh.

Thoái hóa đốt sống cổ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách. Vì vậy, người bệnh cần chủ động đi khám khi nhận thấy các triệu chứng bất thường để được kiểm soát sớm, tránh để bệnh tiến triển nặng và trở nên nghiêm trọng.