Thoái hóa đa khớp là một bệnh thoái hóa khớp phổ biến, tiến triển nặng dần theo thời gian. Nếu không được điều trị, tình trạng thoái hóa có thể phát triển nhiều biến chứng. Đặc biệt là nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng vận động của khớp, làm giảm chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Thoái hóa đa khớp là gì
Thoái hóa đa khớp là căn bệnh cơ xương khớp phổ biến mà nhiều người gặp phải hiện nay. Đặc biệt, bệnh chủ yếu xuất hiện ở người cao tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên của xương khớp, chất nhờn khớp giảm khiến khớp bị khô, cứng, khó vận động, lâu dần sẽ bị thoái hóa. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng thoái hóa đa khớp có thể xảy ra ngay cả ở những người trẻ tuổi, do ảnh hưởng của nhiều yếu tố.
Bất kỳ khớp nào trong cơ thể cũng có thể bị thoái hóa theo thời gian. Cả hai đều có thể thoái hóa cùng một lúc, một tình trạng được gọi là thoái hóa đa khớp. Cụ thể, bệnh có thể xuất hiện đồng thời trên cả khớp gối, khớp cổ tay, khớp cổ chân, khớp háng,… và các khớp khác trên cơ thể.
Thoái hóa đa khớp là căn bệnh mãn tính gây đau nhức, sưng tấy, cứng khớp khiến người bệnh vận động khó khăn. Các biểu hiện của bệnh giống với biểu hiện của bệnh viêm khớp nên nhiều người lầm tưởng dẫn đến việc điều trị không hiệu quả. Vì vậy, người bệnh nên đi khám để xác định chính xác bệnh đang gặp phải.
Theo đó, thoái hóa đa khớp là tình trạng lớp sụn bao bọc các khớp bị mỏng dần theo thời gian. Khi xương khớp va chạm sẽ làm mất lớp đệm dẫn đến những cơn đau nhức khó chịu. Các khớp trong cơ thể có thể thoái hóa cùng lúc, nhưng không đối xứng. Trong đó, các khớp thường bị ảnh hưởng nhất là cột sống và khớp gối.
Còn đối với bệnh thoái hóa đa khớp, thông thường tình trạng đau nhức, sưng tấy và đỏ khớp xảy ra ở các khớp đối xứng nhau. Ví dụ như khớp hai bên tay, hai bên khớp gối hai chân. Đây là một chứng rối loạn khớp gây ra những thay đổi về cấu trúc và ảnh hưởng đến hoạt động của các khớp.
Mỗi bệnh sẽ được điều trị theo phác đồ riêng, người bệnh nên chủ động đến bệnh viện khám khi nhận thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường. Nhận biết bệnh lý đang gặp phải để có những biện pháp can thiệp phù hợp và an toàn, bảo vệ sức khỏe và sự an toàn, phòng tránh những rủi ro không mong muốn.
Nguyên nhân của thoái hóa đa khớp
Bệnh xương khớp nói chung và bệnh thoái hóa đa khớp nói riêng đều liên quan đến quá trình lão hóa khớp tự nhiên của cơ thể. Ngoài ra, bệnh còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác, có thể kể đến như:
- Trọng lượng cơ thể: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc các bệnh xương khớp cao hơn những người khác. Do hệ cơ xương khớp phải chịu áp lực của trọng lượng cơ thể quá lớn, đặc biệt là khớp háng, khớp gối, cổ chân,… Khi vận động, di chuyển, các khớp chịu áp lực của trọng lượng có nguy cơ bị tổn thương. Nếu quá trình tái tạo không đáp ứng kịp thời phá hủy sụn khớp sẽ dẫn đến thoái hóa và gia tăng tình trạng viêm khớp.
- Chấn thương: Xương khớp bị chấn thương do tai nạn giao thông, tai nạn lao động,… nếu không được điều trị dứt điểm, tổn thương kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả. Đặc biệt là tình trạng thoái hóa đa khớp, tổn thương khó hồi phục.
- Yếu tố bẩm sinh: Ngoài những nguyên nhân trên, thoái hóa đa khớp còn có thể hình thành do cấu trúc xương bị lệch lạc từ nhỏ. Cấu trúc sai lệch khiến các đầu xương và sụn va chạm vào nhau khi cơ thể vận động, lâu dần gây hao mòn và mất dần sụn khớp, tăng nguy cơ thoái hóa sớm.
- Ảnh hưởng bệnh lý: Một số bệnh nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng ảnh hưởng đến xương khớp. Đặc biệt, đối tượng dễ mắc thoái hóa đa khớp thường là bệnh nhân tiểu đường, xơ vữa động mạch, gút, nhiễm sắt… Những đối tượng này dễ bị thoái hóa đa khớp hơn đối tượng khác.
Bên cạnh những nguyên nhân cơ bản kể trên, bệnh thoái hóa khớp nói chung hay bệnh thoái hóa đa khớp nói riêng còn xuất hiện do nhiều yếu tố khác. Chẳng hạn như do thói quen lười vận động, môi trường sống ô nhiễm, yếu tố thời tiết bất lợi, tính chất công việc phải ngồi nhiều, ít vận động hoặc phải thường xuyên mang vác vật nặng, v.v.
Tình trạng thoái hóa diễn ra gây ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động của xương khớp, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là sức khỏe. Vì vậy, khi nhận thấy cơ thể đau nhức, khó chịu, cơn đau kéo dài hoặc tái phát, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm.
Các triệu chứng của thoái hóa đa khớp
Thoái hóa đa khớp là tình trạng thoái hóa xảy ra cùng lúc ở nhiều khớp trên cơ thể. Những cơn đau mỏi xuất hiện ở các khớp bị tổn thương, ngoài ra ở mỗi cơ địa bị tổn thương sẽ có những biểu hiện khác nhau. Dưới đây là những triệu chứng thường gặp, bạn đọc có thể tham khảo:
- Đau khớp là triệu chứng đặc trưng của bệnh thoái hóa đa khớp. Cơn đau ngày càng dữ dội hơn khi người bệnh cử động, cầm nắm, mang vác vật nặng,… Sau khi nghỉ ngơi, cơn đau có thể giảm dần nhưng cũng có khả năng tiếp tục tái phát.
- Cảm thấy có âm thanh lạ tại khớp khi cử động. Do sự hao mòn của sụn, các đầu xương va chạm vào nhau khi cơ thể vận động.
- Xuất hiện gai xương khi bị thoái hóa đa khớp, điều này dẫn đến đau tại vị trí thoái hóa khi các cựa xương thừa đè lên dây thần kinh và mô mềm. Theo thời gian, các gai xương có thể gây biến dạng khớp, sưng và đau dữ dội.
- Thoái hóa khớp gây đau nhức, khó chịu, hạn chế vận động và giảm cường độ hoạt động của khớp. Tình trạng này kéo dài có thể gây teo cơ, mất cơ, v.v.
- Quan sát bề mặt ngoài của vùng da xung quanh khớp bị thoái hóa có hiện tượng nóng đỏ bất thường. Nguyên nhân là do mô sụn và xương bị tổn thương gây kích ứng các mô mềm xung quanh, gây ra các triệu chứng về da.
Ở các khớp khác nhau, các triệu chứng sẽ xảy ra với các mức độ khác nhau. Ngoài ra còn có khả năng kèm theo các biểu hiện đặc trưng của khớp. Như là:
- Khớp gối: Đau xuất hiện ở phía trước hoặc hai bên của khớp gối. Các cơn đau từ âm ỉ đến dữ dội, nhất là khi người bệnh đi lại, lên xuống cầu thang,… Tình trạng tê mỏi lâu ngày còn có thể gây liệt, biến dạng khớp gối.
- Khớp ngón tay, bàn tay: Đau nhức các khớp, khó cử động, cầm nắm và thực hiện các hoạt động thường ngày.
- Khớp ngón chân, bàn chân: Đau nhức từ ngón chân đến cả bàn chân, người bệnh còn có cảm giác tê bì, cứng khớp, ngứa ran như kiến bò, kim châm.
- Khớp cột sống cổ: Đau mỏi vai gáy, cứng khớp vai khiến người bệnh khó có thể cúi cổ, ngửa cổ như bình thường. Tổn thương dây thần kinh cũng dẫn đến các triệu chứng lan ra tay và đầu.
- Khớp háng: Đau hai bên hông, đau từ bên trong khớp háng. Trường hợp nặng, cơn đau lan xuống mông, đùi và khớp gối.
- Khớp cột sống thắt lưng: Cứng thắt lưng, đau lan xuống đùi và đầu gối.
Điều quan trọng là phải chủ động hỏi ý kiến bác sĩ khi nhận thấy cơ thể xuất hiện các triệu chứng trên. Bởi nếu để kéo dài, tình trạng thoái hóa đa khớp nghiêm trọng hơn có thể phát sinh nhiều nguy cơ không mong muốn. Đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và nhu cầu sinh hoạt.
Bệnh thoái hóa đa khớp nguy hiểm như thế nào
Như đã nói, Thoái hóa đa khớp là một bệnh mãn tính, có diễn biến âm thầm khi khởi phát và nặng dần theo thời gian. Là tình trạng khớp bị tổn thương, thoái hóa do sụn khớp bị bào mòn lâu ngày, để bù đắp lượng sụn đã mất đi cơ thể sẽ hình thành và phát triển các mô xương thừa.
Các gai xương xuất hiện do thoái hóa khớp nói chung và viêm đa khớp nói riêng có thể nằm đè lên các dây thần kinh và mô mềm, gây ra những cơn đau nhức khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị biến dạng khớp, ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động, dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, khi khớp bị thoái hóa, nhiều gai xương xuất hiện cũng có thể làm tổn thương màng hoạt dịch. Khi đó, người bệnh có nguy cơ bị u nang hoạt dịch và các biến chứng khác. Không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn khiến sức khỏe người bệnh sa sút đáng kể.
Vì vậy, người bệnh nên chủ động thăm khám và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, để ngăn chặn nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến tính mạng và sức khỏe. Thực hiện theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa đa khớp
Khi khám bệnh, người bệnh được hỏi về các thông tin như triệu chứng đang gặp phải, tiền sử bệnh tật của bản thân và gia đình, thuốc đang dùng,… Bên cạnh đó để chẩn đoán chính xác vấn đề mà người bệnh đang gặp phải, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm liên quan. Trong đó chủ yếu là chụp Xquang và MRI, cùng một số phương pháp cần thiết khác.
Những hình ảnh thu được từ xét nghiệm giúp bác sĩ xác định được mức độ thoái hóa, tình trạng tổn thương sụn và vị trí hình thành gai xương,… Ngoài ra, thông qua phương pháp chẩn đoán, bác sĩ còn phát hiện ra tình trạng bệnh nhiễm trùng mô mềm, nếu có.
Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải là thoái hóa đa khớp hay do các bệnh lý về xương khớp như viêm khớp dạng thấp, gout,… gây ra. Phác đồ điều trị sẽ được xây dựng dựa trên tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh.
Cách chữa thoái hóa đa khớp hiệu quả
Thoái hóa đa khớp là bệnh mãn tính, diễn biến phức tạp, kéo dài và khó điều trị dứt điểm. Người bệnh nếu được can thiệp điều trị sớm sẽ tránh được rủi ro, đặc biệt ngăn chặn nguy cơ thoái hóa nhanh chóng gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Dưới đây là một số phương pháp điều trị được sử dụng:
Sử dụng thuốc
Thuốc uống giúp cải thiện sức khỏe từ bên trong, giảm các triệu chứng đau nhức, khó chịu. Phương pháp điều trị bảo tồn không xâm lấn, dễ thực hiện hiện đang được nhiều người quan tâm và lựa chọn. Tác dụng chính của thuốc là tiêu viêm, giảm đau, cải thiện độ dẻo dai cho xương khớp và giải quyết các triệu chứng đi kèm khác.
Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn sức khỏe. Một số loại thuốc có thể bao gồm:
- Thuốc giảm đau: Được chỉ định cho những bệnh nhân bị đau nhẹ đến trung bình. Loại thuốc thường được sử dụng là Acetaminophen, một loại thuốc giảm đau thông thường. Thuốc khá an toàn, khả năng xảy ra tác dụng phụ thấp hơn một số loại thuốc giảm đau mạnh khác. Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh tự ý sử dụng, lạm dụng và gây quá liều thì vẫn có nguy cơ xảy ra tác dụng phụ, đặc biệt là ngộ độc gan, thận.
- Thuốc chống viêm không steroid: Một số loại thuốc thường được sử dụng như Ibuprogen, Naproxen, Diclofenac,… Thuốc được sử dụng trong trường hợp người bệnh không đáp ứng với điều trị bằng thuốc giảm đau thông thường, cơn đau không cải thiện sau một thời gian điều trị. Lưu ý thuốc có thể gây tác dụng phụ cho hệ tiêu hóa như viêm loét dạ dày, xuất huyết dạ dày,… nếu uống quá liều lượng. Vì vậy, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc dưới sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
- Thuốc giảm đau opioid: Thuốc có chứa thành phần gây nghiện, giảm đau hiệu quả cho các tình trạng bệnh từ trung bình đến nặng. Chỉ sử dụng thuốc khi thực sự cần thiết.
Ngoài các loại thuốc trên, tùy theo tình trạng bệnh của từng bệnh nhân mà bác sĩ có thể chỉ định kết hợp thêm các loại thuốc khác. Bên cạnh đó, để giảm đau tại chỗ, giảm bớt khó chịu cho người bệnh, bác sĩ có thể sử dụng thêm miếng dán giảm đau. Sử dụng thuốc, hóa dược theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để bảo vệ sức khỏe.
Tiêm thuốc trị thoái hóa đa khớp
Sử dụng thuốc khớp dạng tiêm để điều trị thoái hóa đa khớp cũng là một trong những phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay. Thông thường, biện pháp can thiệp này được chỉ định cho những đối tượng bị đau nhiều, khó vận động sau khi dùng thuốc uống mà không thấy tác dụng. Thuốc tiêm được sử dụng như:
- Corticoid: Thuốc ức chế hoạt động của hệ thống miễn dịch trong cơ thể, do đó giúp giảm đau, sưng và viêm. Sử dụng thuốc tiêm corticosteroid theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tiêm bừa bãi. Bởi lẽ, thuốc có khả năng gây tác dụng phụ cao, đặc biệt là nguy cơ gây tổn thương khớp hoặc loãng xương.
- Huyết tương giàu tiểu cầu: Thuốc chứa huyết tương giàu tiểu cầu hay còn gọi là PRP, có tác dụng chính là giúp tái tạo và phục hồi chức năng của mô sụn và xương. Tác dụng của thuốc kéo dài từ 3 – 6 tháng, khả năng bị kích ứng thấp, ít có tác dụng phụ sau khi sử dụng cho cơ thể. Tuy nhiên, giá thành của loại thuốc này khá cao, không phải bệnh nhân nào cũng có thể tiếp cận được.
- Hyluronat natri: Tiêm thuốc vào khớp thoái hóa giúp giảm viêm, ức chế mạnh phân hủy protein. Ngoài ra, thuốc còn có khả năng kết nối chất nền sụn, tăng hiệu quả tổng hợp tế bào sụn, từ đó ngăn ngừa nguy cơ bệnh nặng thêm.
Sử dụng thuốc tiêm theo đúng chỉ định và được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn, tay nghề cao. Bởi nếu xảy ra sai sót trong quá trình tiêm khớp có thể gây ra các biến chứng và các vấn đề nguy hiểm khác cho cơ thể người bệnh. Tốt hơn hết người bệnh nên tìm hiểu và lựa chọn bệnh viện uy tín, chất lượng để thực hiện khám chữa bệnh.
Vật lý trị liệu
Ngoài việc điều trị bằng thuốc, để duy trì chức năng của xương khớp, người bệnh có thể được chỉ định kết hợp vật lý trị liệu. Phương pháp phục hồi chức năng xương khớp có độ an toàn cao, ít nguy cơ gây tác dụng phụ cho cơ thể, có thể áp dụng điều trị lâu dài.
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp chữa bệnh xương khớp bằng vật lý trị liệu. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để chỉ định phương pháp can thiệp phù hợp. Kiểm tra một số cách:
- Vận động trị liệu: Các bài tập vận động nhẹ nhàng giúp người bệnh duy trì chức năng xương khớp, chống cứng cơ, khó cử động sau điều trị. Tùy theo tình trạng bệnh nhân mà kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn bài tập phù hợp.
- Xoa bóp: Các động tác từ ngón tay, bàn tay sẽ tác động lực lên vùng bị thương giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm đau, duy trì sự dẻo dai cho khớp, tăng tốc độ phục hồi, tái tạo mô sụn.
- Phương pháp trị liệu bằng điện, nước, nhiệt độ: Tác động của nhiệt hoặc dòng điện, áp lực nước lên vùng tổn thương, giúp tiêu viêm, cải thiện tình trạng đau, sưng, nóng khớp.
- Nẹp khớp: Nẹp giúp cố định vị trí thoái hóa khớp, tránh việc vận động ảnh hưởng đến chấn thương.
Phương pháp phẫu thuật
Phương pháp phẫu thuật được chỉ định cho những bệnh nhân bị thoái hóa đa khớp nặng, đã có biến chứng mà các phương pháp khác không mang lại hiệu quả. Mục đích của thủ thuật là loại bỏ xương bị tổn thương và chỉnh lại vị trí của khớp bị lệch. Khi cần thiết, một khớp mới được thay thế để duy trì khả năng vận động.
Can thiệp ngoại khoa là một thủ thuật ngoại khoa xâm lấn. Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp như mổ nội soi, mổ hở. Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín, bệnh viện lớn, có bác sĩ chuyên khoa giỏi để thăm khám và điều trị bệnh.
Biện pháp phòng chống thoái hóa đa khớp
Thoái hóa đa khớp gây ra những triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe của người bệnh. Trong trường hợp nghiêm trọng, các biến chứng nghiêm trọng có thể phát sinh. Vì vậy, bạn nên chủ động phòng tránh sớm căn bệnh này. Một số vấn đề cần lưu ý là:
- Giữ cân nặng cân đối, hạn chế tình trạng thừa cân béo phì gây ra các bệnh về xương khớp. Theo đó, bạn có thể điều chỉnh lại thói quen ăn uống, sinh hoạt, vận động nhiều hơn để không bị cứng khớp, tích tụ mỡ thừa….
- Xây dựng chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như rau xanh, hoa quả tươi, thịt,… Cung cấp hàm lượng vitamin, canxi, khoáng chất… dịch và sức khỏe tổng thể.
- Tập thể dục giúp rèn luyện sức khỏe, mỗi ngày nên dành 10 – 30 phút cho việc tập thể dục. Thường xuyên vận động, di chuyển các khớp để tránh bị cứng khớp, nhất là những người phải ngồi hoặc đứng quá lâu.
- Tránh nâng những vật nặng quá sức với cơ thể. Có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ để tránh tác động của chấn thương và thoái hóa khớp sớm.
- Không lạm dụng rượu bia, đồ uống có cồn, chất kích thích để bảo vệ sức khỏe. Đặc biệt, bạn nên tránh xa khói thuốc lá hoặc tiêu thụ những thực phẩm không có lợi cho sức khỏe của xương. Ví dụ như thức ăn cay và nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo xấu, v.v.
- Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan để sức khỏe được cải thiện từ bên trong. Tránh áp lực, căng thẳng ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
Trên đây Gens đã chia sẻ những thông tin về bệnh thoái hóa đa khớp, bạn đọc có thể tham khảo. Nếu nhận thấy tình trạng đau nhức, mệt mỏi xuất hiện thường xuyên, bạn nên chủ động đi khám sớm. Việc can thiệp điều trị đúng cách và hiệu quả giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, ngăn ngừa các biến chứng gây hại cho sức khỏe.
Bài viết liên quan: