Một chế độ ăn uống khoa học không chỉ tốt cho sức khỏe, nâng cao sức đề kháng mà còn hỗ trợ rất tốt trong việc điều trị và cải thiện các triệu chứng thoái hóa cột sống thắt lưng, tăng cường sức khỏe xương khớp. Vậy thoái hóa cột sống lưng nên ăn gì và kiêng ăn gì để nhanh chóng khỏi bệnh? Hãy tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với người bị thoái hóa cột sống
Cột sống là bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ, điều chỉnh và duy trì hình dáng của cơ thể con người. Tuy nhiên, theo thời gian, tuổi tác ngày càng cao, béo phì hay bị tác động mạnh do té ngã, chấn thương khiến cột sống bị đè nén lâu ngày. Theo thời gian, các đĩa đệm bị mất nước, đẩy nhanh quá trình thoái hóa dẫn đến đau nhức, khó chịu.
Trong đó, hay gặp nhất là thoái hóa đốt sống thắt lưng (5 đốt sống thắt lưng từ L1 đến L5). Các triệu chứng thoái hóa đốt sống cổ không chỉ khiến người bệnh khó chịu, đau đớn, mệt mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe mà thậm chí còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Và trong số rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng thoái hóa cột sống thì chế độ ăn uống cũng đóng một vai trò không nhỏ. Theo các chuyên gia chỉnh hình, đĩa đệm cột sống thực chất là cấu trúc xốp được hình thành để tạo lớp đệm vững chắc giữa đốt sống và xương.
Tuy nhiên, các mô này hoàn toàn dễ bị suy giảm chức năng do viêm nhiễm và vận chuyển chất dinh dưỡng không đúng cách. Điển hình như bạn có chế độ ăn uống không khoa học, nhiều đường, mỡ, chứa carbs tinh luyện… Đây đều là những thực phẩm có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tuần hoàn máu, làm chậm quá trình tự nhiên. chữa lành các tổn thương trong cơ thể và thậm chí làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
Theo các chuyên gia, mặc dù không có một chế độ dinh dưỡng đặc biệt nào dành riêng cho người bị thoái hóa đốt sống lưng nhưng việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên những thực phẩm lành mạnh, không tạo thêm áp lực cho cột sống và duy trì cân nặng là những nguyên tắc cần tuân thủ.
Vì vậy, có thể thấy, một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và giảm thiểu các triệu chứng thoái hóa đốt sống lưng một cách hiệu quả thông qua các cơ chế sau:
- Phục hồi và tăng cường sức mạnh, sự dẻo dai cho cột sống.
- Duy trì cân nặng trong giới hạn cho phép, chống thừa cân béo phì.
- Kích thích tuần hoàn máu trong cơ thể đưa các chất dinh dưỡng, vitamin và oxy thiết yếu đến các đốt sống, nuôi dưỡng xương khớp chắc khỏe.
Bệnh nhân thoái hóa cột sống lưng nên ăn gì và kiêng ăn gì
Để có một cột sống khỏe mạnh, cần đảm bảo một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và phù hợp. Chỉ khi đủ khỏe, chúng mới thực hiện chức năng nâng đỡ cơ thể một cách tốt nhất. Vì vậy, người bệnh thoái hóa đốt sống cổ cần lưu ý những thực phẩm nên ăn và tránh:
Bị thoái hóa cột sống lưng nên ăn gì
Một chế độ ăn uống khoa học đòi hỏi người bệnh phải bổ sung nhiều loại thực phẩm chứa các nhóm chất dinh dưỡng sau:
Bổ sung thêm Canxi
Canxi là chất dinh dưỡng quan trọng nhất trong tất cả các khoáng chất tốt cho xương khớp. Với khả năng duy trì sức mạnh cần thiết cho khớp và khối lượng xương trong suốt cuộc đời, đặc biệt là khi chúng ta già đi. Vì vậy, bổ sung đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể sẽ giúp xương chắc khỏe, phòng chống loãng xương, giúp giảm các triệu chứng khó chịu do thoái hóa cột sống gây ra.
Lưu ý, việc bổ sung canxi cần cân đối tỷ lệ với các chất dinh dưỡng khác, bởi theo các chuyên gia nếu chỉ tập trung bổ sung canxi mà quên đi các chất dinh dưỡng tổng hợp khác vẫn có thể gây loãng xương.
Người bệnh có thể bổ sung lượng canxi cần thiết thông qua một số thực phẩm như:
- Sữa và các sản phẩm từ sữa (pho mát, sữa chua, bơ,…)
- Các loại rau lá xanh đậm (cải xoăn, cải xoăn,…)
- Các loại hạt, đậu
- Cá béo (cá hồi, cá mòi, cá ngừ…)
- Một số thực phẩm khác như cam, hạnh nhân, mật mía, đậu phụ,…
Vitamin D, D3
Cùng với canxi, vitamin D và D3 là những dưỡng chất thiết yếu cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ thoái hóa. Nếu thiếu vitamin D chắc chắn xương sẽ trở nên mỏng, giòn và dễ gãy, biến dạng, đĩa đệm dễ bị mòn. Lúc này, để xác định chỉ số vitamin D trong cơ thể, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm máu.
Một số thực phẩm giàu vitamin D mà người bệnh thoái hóa đốt sống lưng nên bổ sung như: cá béo, gan hoặc dầu gan cá, lòng đỏ trứng, bánh mì, ngũ cốc, một số loại nước ép trái cây tươi…
Vitamin C
Đây là một trong những loại vitamin vô cùng cần thiết trong việc hình thành collagen – hoạt chất quan trọng có khả năng gắn kết xương, khớp, cơ sụn, gân da và hỗ trợ tái tạo, phục hồi cũng như hình thành các mô của tế bào. Vì vậy, cung cấp đủ lượng vitamin C không chỉ hỗ trợ chống lại quá trình oxy hóa mà còn là điều kiện để tăng khả năng chữa lành các tổn thương ở khớp, gân, đĩa đệm, cột sống.
Một số thực phẩm giàu vitamin C nên bổ sung vào thực đơn ăn uống hàng ngày: các loại trái cây có vị chua như kiwi, dâu tây, cam, quý, bưởi, ổi, các loại rau như bông cải xanh, ớt chuông, cà chua, khoai lang, rau bina…
Vitamin K2
Vitamin này có nhiệm vụ phân phối canxi đúng cách đến các mô mềm và giúp chúng được lắng đọng trong xương. Sự kết hợp giữa vitamin K2 và canxi giúp giữ cho xương khớp, cột sống và cơ bắp chắc khỏe, dẻo dai và đàn hồi.
Tuy đóng vai trò không thể thay thế nhưng loại vitamin này thường bị thiếu trong chế độ ăn hàng ngày. Do đó, hãy bổ sung một số thực phẩm sau vào thực đơn của người bị thoái hóa đốt sống cổ để cung cấp đủ lượng vitamin K2 cần thiết:
- Các loại rau lá xanh như cải xoăn, rau bina, bông cải xanh ..
- Các loại thịt
- Lòng đỏ trứng
- Phô mai
- Sữa và các sản phẩm từ sữa
Vitamin B12
Để có hệ xương chắc khỏe, cột sống dẻo dai và đàn hồi tốt thì không thể thiếu vitamin B12. Đây là dưỡng chất đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các tế bào xương cũng như giúp tạo hồng cầu trong tủy xương khỏe mạnh hơn. Đây cũng là lý do tại sao những người bị thiếu máu do thiếu vitamin B12 có liên quan đến bệnh thoái hóa cột sống hoặc loãng xương.
Bạn có thể dễ dàng bổ sung vitamin B12 trong các loại thực phẩm như trứng, sữa, thịt gia cầm, thịt… Lưu ý là loại vitamin này không có trong thực vật nên những người có thói quen ăn chay nên cân nhắc việc bổ sung vitamin B12. bổ sung thông qua các phương pháp khác như uống thuốc bổ sung.
Chất đạm
Để có hệ xương khớp khỏe mạnh thì chất đạm là không thể thiếu. Các chuyên gia cho biết, protein là thành phần rất quan trọng góp phần cấu tạo nên cấu trúc của cơ thể, bao gồm xương, khớp, đốt sống… Vì vậy, người bệnh thoái hóa lưng phải bổ sung protein mỗi ngày. Hỗ trợ khả năng chữa lành chấn thương và làm chắc xương, sụn, gân, mô mềm, đốt sống.
Một số thực phẩm giàu protein như trứng, sữa, thịt, pho mát, hạnh nhân, các loại đậu, bông cải xanh,…
Magiê
Magie là một trong những khoáng chất vô cùng quan trọng, đóng vai trò cấu tạo nên chất nền của xương, giúp xương khớp chắc khỏe. Đồng thời, đây cũng là chất cần thiết cho hơn 300 phản ứng sinh hóa diễn ra trong cơ thể. Khi hàm lượng magie trong máu giảm, cơ thể sẽ tự động lấy magie từ xương để duy trì các hoạt động.
Do đó, các chuyên gia khuyên bạn nên bổ sung magie đầy đủ cho cơ thể vì đây là cách tốt nhất giúp duy trì mật độ và khối lượng xương, ngăn ngừa các bệnh lý về lưng, như thoái hóa đốt sống lưng. Đồng thời, dưỡng chất này còn giúp giảm căng cơ, thư giãn các khớp, mang lại sức mạnh và sự dẻo dai cho cột sống.
Một số thực phẩm giàu magie nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày như: ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, các loại hạt, hạt khô, sữa chua, sô cô la đen, chuối…
Sắt
Sắt là một khoáng chất vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong cơ thể. Sắt chịu trách nhiệm sản xuất collagen và chuyển đổi vitamin D sang dạng hoạt động. Đồng thời, đây cũng là một trong những thành phần chính trong hemoglobin và myoglobin, hai thành phần này có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến tất cả các bộ phận trong cơ thể, bao gồm các mô tế bào, đốt sống…
Bạn có thể bổ sung sắt qua một số loại thực phẩm như: thịt lợn, gan động vật, các loại thịt đỏ, sò, cá, thịt gia cầm, ngũ cốc nguyên hạt, rau lá xanh, đậu cô ve, đậu nành, đậu lăng, trứng gà…
Glucosamine và Chondroitin
Glucosamine là một dạng axit amin dồi dào được tìm thấy trong sụn và mô liên kết. Chondroitin được coi là một chất bổ sung, xuất hiện tự nhiên trong các mô liên kết và thường được đề cập cùng với Glucosamine. Cả 2 hoạt chất này đều là những chất có vai trò quan trọng trong việc hình thành, phát triển và tái tạo tế bào mô sụn, giúp khớp hoạt động linh hoạt và trơn tru hơn.
Một số thực phẩm có chứa hai hoạt chất này như: cá biển, gân, sụn động vật, nước hầm xương động vật, hoa quả tươi, rau xanh…
Kiêng ăn gì khi bị thoái hóa cột sống lưng
Bên cạnh những thực phẩm tốt nên ăn thì cũng có rất nhiều thực phẩm có hại ảnh hưởng đến cột sống thắt lưng mà người bệnh không nên hoặc hạn chế sử dụng.
Axit béo Omega-6
Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa axit béo omega-6 có khả năng kích hoạt các triệu chứng viêm làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm xương khớp, làm yếu cơ và đốt sống, mất tính đàn hồi vốn có. Nên hạn chế một số thực phẩm chứa omega-6 như dầu ngô, dầu đậu nành, dầu lạc, dầu hướng dương, dầu cám gạo, các sản phẩm từ sữa có chứa axit Arachidonic,…
Thức ăn nhiều dầu mỡ
Người bị thoái hóa đốt sống lưng hay thoái hóa đốt sống cổ nên tránh sử dụng những món ăn nhiều dầu mỡ, chiên xào nhiều dầu mỡ. Bởi trong những thực phẩm này có chứa các chất có khả năng làm tăng lượng mỡ trong máu, từ đó gây ra một số tác động xấu đến xương khớp, thúc đẩy quá trình thoái hóa đốt sống cổ.
Vì vậy, trong quá trình điều trị bệnh hoặc thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao như béo phì, viêm khớp, chấn thương…nên tránh xa các món chiên rán, sử dụng mỡ động vật hoặc axit béo no. …
Thực phẩm chứa nhiều purin và fructose
Thực phẩm chứa nhiều purin và fructose như thực phẩm đóng hộp và chế biến sẵn, thịt gia súc, thịt ướp muối, đồ ngọt, kem,… Sản sinh cytokine kích thích phản ứng viêm ở vùng cột sống.
Thực phẩm giàu protein
Protein có nhiệm vụ hỗ trợ chữa lành các chấn thương ở xương, sụn, cột sống. Tuy nhiên, nên tránh những thực phẩm có hàm lượng protein cao trong các loại thịt đỏ như thịt bò, dê, cừu,. …
Muối
Muối là gia vị không thể thiếu trong nấu ăn hàng ngày, muối còn giúp duy trì các chất điện giải trong cơ thể. Tuy nhiên, cần chú ý cân đối giữa các loại gia vị, không nên dùng quá nhiều muối vì có thể dẫn đến tích nước, làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm ở khớp.
Hàm lượng muối clorua và natri cũng làm tăng tốc độ bài tiết canxi qua nước tiểu trước khi được cơ thể hấp thụ. Vì vậy, hãy giảm lượng muối và nên ưu tiên sử dụng muối biển chưa tinh chế hoặc muối hồng Himalaya để giữ lại toàn bộ các khoáng chất và nguyên tố vi lượng tốt cho xương khớp, cột sống nói riêng và sức khỏe nói chung.
Carbohydrate tinh chế
Một số loại thực phẩm như bánh quy, bánh mì trắng, mì ống,… là những thực phẩm có chứa nhiều carbohydrate tinh chế. Chính hoạt chất này có khả năng làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm ở khớp và đốt sống. Vì vậy, người bị thoái hóa đốt sống lưng nên hạn chế sử dụng nhóm thực phẩm này.
Thực phẩm chứa nhiều gia vị cay, nóng
Những món ăn có nhiều gia vị cay, nóng được nhiều người ưa thích vì kích thích vị giác, tăng cảm giác ngon miệng. Tuy nhiên, đây cũng là nguy cơ gây nóng trong người, cản trở quá trình lưu thông máu trong cơ thể, từ đó khiến các khớp hoạt động chậm lại, càng hoạt động càng mệt mỏi.
Sữa béo
Hầu hết tất cả các loại sữa béo và sữa nguyên kem đều chứa nhiều chất béo bão hòa hoạt tính, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm trong cơ thể, bao gồm viêm khớp, viêm đốt sống,… Đặc biệt, nếu kết hợp sữa béo với đường còn làm tăng tình trạng viêm nhiễm ở thân hình.
Chất kích thích, đồ uống có cồn
Một số loại đồ uống như bia rượu, nước ngọt có ga, cà phê có chất kích thích… là những thực phẩm không nên sử dụng vì sẽ khiến tình trạng đau thoái hóa diễn ra trầm trọng hơn. Thậm chí, những chất kích thích này còn làm tăng nguy cơ phá hủy các khớp và đốt sống, rất nguy hiểm.
Những điều cần lưu ý về chế độ ăn uống khi bị thoái hóa cột sống lưng
Một chế độ ăn uống khoa học sẽ phát huy tác dụng rõ rệt thông qua việc giảm các cơn đau. Tuy nhiên, để đạt được kết quả điều trị tối ưu, không chỉ chế độ ăn uống mà cần kết hợp nhiều yếu tố khác như:
Uống thật nhiều nước
Hàng ngày, bổ sung ít nhất 2 lít nước là một cách tuyệt vời để hỗ trợ sức khỏe của cột sống. Bởi theo các chuyên gia, các đĩa đệm có tới 80% là nước, tuy nhiên lượng nước này sẽ giảm dần theo tuổi tác hoặc chấn thương. Do đó, hãy uống nhiều nước hàng ngày để hỗ trợ đào thải độc tố và duy trì chức năng cột sống.
Kiêng hút thuốc
Hàm lượng nicotin cao trong thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến cấu trúc của xương khớp và cột sống. Những người thường xuyên hút thuốc lá có nguy cơ làm trầm trọng thêm tình trạng đau thắt lưng, ức chế quá trình tự phục hồi tự nhiên của cơ thể, hỗ trợ tái tạo và phục hồi các mô xương và đĩa đệm.
Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao
Tập thể dục là một trong những phương pháp được các chuyên gia khuyên dùng để hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa đốt sống lưng. Các bài tập thể dục nhẹ nhàng, các bài tập yoga hỗ trợ tốt cho sức khỏe không chỉ giúp cải thiện các triệu chứng bệnh, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lưu thông máu, đưa chất dinh dưỡng đến cột sống, đĩa đệm, duy trì sự vận động linh hoạt của cơ thể.
Trên đây là một số thông tin tham khảo về vấn đề “người bệnh thoái hóa đốt sống cổ nên ăn gì và kiêng ăn gì?”. Tốt nhất, khi có triệu chứng, người bệnh nên nhanh chóng thăm khám tại các bệnh viện chuyên khoa và nhờ sự tư vấn của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng để đưa ra thực đơn ăn uống phù hợp nhất trong thời gian điều trị bệnh.
Bài viết liên quan: