Cách phân biệt giữa loãng xương và thoái hóa khớp

Loãng xương và thoái hóa khớp là hai bệnh lý cơ xương khớp phổ biến hiện nay. Nhiều người thường nhầm lẫn giữa thoái hóa khớp với loãng xương hoặc ngược lại, tuy nhiên đây là hai bệnh lý khác nhau. Tham khảo bài viết dưới đây để phân biệt hai dạng bệnh và cách điều trị bệnh hiệu quả.

Phân biệt giữa loãng xương và thoái hóa khớp

Loãng xương và thoái hóa khớp là hai bệnh lý cơ xương khớp ngày càng phổ biến. Chúng gây ra các triệu chứng điển hình như đau nhức, tê bì, khó chịu, ảnh hưởng đến khả năng vận động, gây khó khăn cho cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Do các triệu chứng có một số điểm giống nhau, đều gây đau và giảm khả năng vận động của khớp nên nhiều người nghĩ hai bệnh này giống nhau. Tuy nhiên, chúng là hai căn bệnh hoàn toàn khác nhau. Trong đó:

• Loãng xương là một bệnh thoái hóa khớp do giảm mật độ xương khiến xương dễ bị gãy, yếu và dễ gãy. Từ đó hình thành những cơn đau nhức, khó chịu, làm biến dạng tư thế đi, ngồi, hạn chế khả năng vận động của cơ thể.
• Thoái hóa khớp là tình trạng mất cân bằng tổng hợp và phá hủy sụn khớp, đĩa đệm và xương dưới sụn. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tổ chức xương khớp, dẫn đến thay đổi cấu trúc, hình thái xương, sinh hóa,… Sự hao mòn dần của sụn, đĩa đệm khiến khả năng vận động của khớp ngày càng kém, gây ra các triệu chứng khó chịu.

Loãng xương là một trong những yếu tố khiến hiện tượng thoái hóa khớp diễn ra nhanh chóng và ngày càng trầm trọng hơn. Để có phương pháp điều trị tốt nhất, bác sĩ sẽ xác định chính xác vấn đề mà người bệnh đang gặp phải. Phân biệt rõ ràng hai dạng bệnh này qua các triệu chứng và nguyên nhân của bệnh như:

Các triệu chứng của loãng xương và thoái hóa khớp

Hai căn bệnh này đều có những biểu hiện đau đớn khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. Phân biệt rõ ràng hơn bệnh loãng xương có triệu chứng với bệnh thoái hóa khớp qua các đặc điểm sau:

Triệu chứng loãng xương

Bệnh tiến triển âm thầm, không gây ra nhiều triệu chứng khi khởi phát nên việc phát hiện bệnh sớm là điều khá khó khăn. Khi các biến chứng dần phát triển, bệnh nhân sẽ gặp phải các triệu chứng như:

• Đau khớp, đau lưng cấp và mãn tính.
• Đau tức ngực, khó thở, khó tiêu,… do loãng xương ảnh hưởng đến lồng ngực và các đốt sống.
• Hạn chế hoạt động ở bả vai, cánh tay, toàn bộ cột sống.
• Các biến dạng cột sống như gù, lưng gù, cong vẹo cột sống, thay đổi chiều cao do tổn thương các đốt sống, điển hình là gãy xương, gãy thân đốt sống.
• Xương dễ gãy, tình trạng thường gặp là gãy đầu dưới xương đòn, nhiều người bị loãng xương bị gãy cổ xương đùi, gãy đốt sống lưng, cột sống thắt lưng khi va chạm.

Các triệu chứng của thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp gây ra các triệu chứng cụ thể tại vị trí xương bị thoái hóa. Nhìn chung, bệnh nhân sẽ có những cảm giác khó chịu như:

• Những cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội xuất hiện khi người bệnh vận động hoặc đứng sai tư thế. Cơn đau có thể xuất hiện từng đợt, có trường hợp liên tục, mức độ tăng dần theo tình trạng thoái hóa.
• Đặc biệt, các cơn đau khớp ngày càng dữ dội, đau dữ dội khi người bệnh lên xuống cầu thang, ngồi xổm, vận động liên tục. Chúng thuyên giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi.
• Hiện tượng cứng khớp buổi sáng xảy ra. Phải mất 15 đến 30 phút sau khi ngủ dậy, cơn đau mới thuyên giảm.
• Nghe thấy âm thanh lạo xạo hoặc lách cách khi cử động, duỗi hoặc co khớp.
• Hạn chế vận động khi bị thoái hóa khớp, khi cử động sẽ gây đau nhức, cứng cơ, thay đổi tướng mạo khi đi, ngồi, v.v.
• Biến dạng khớp, teo cơ, dính khớp khi thoái hóa lâu ngày không được điều trị. Đặc biệt là các khớp như khớp gối, khớp ngón tay, v.v.

Nguyên nhân gây loãng xương và thoái hóa khớp

Tìm ra nguyên nhân gây bệnh để có phương pháp can thiệp phù hợp:

Nguyên nhân của bệnh loãng xương

• Liên quan đến yếu tố bẩm sinh, con người có thể chất kém từ nhỏ, bị suy dinh dưỡng, còi xương, ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin D, canxi, đạm, ăn uống không điều độ,… thì sức khỏe kém, dễ dẫn đến loãng xương.
• Yếu tố di truyền, trong gia đình có bố hoặc mẹ bị loãng xương, bệnh xương khớp có thể di truyền cho con cháu.
• Liên quan đến một số bệnh lý về đường sinh dục, nội tiết, tiêu hóa, suy thận mãn tính,… hoặc bệnh xương khớp mãn tính. Chúng làm cho quá trình hấp thụ và chuyển hóa vitamin D, protein, canxi bị suy giảm dẫn đến loãng xương.
• Bệnh nhân lạm dụng thuốc, gặp các tác dụng phụ của thuốc. Điển hình là các loại thuốc chống viêm có chứa corticoid, thuốc chống động kinh, tiểu đường, thuốc chống đông máu,… Dùng thuốc kéo dài gây giảm hấp thu canxi, đồng thời làm tăng nguy cơ loãng xương và hủy hoại xương,…
• Thói quen lười vận động, không luyện tập thể dục, thể thao, tính chất công việc phải ngồi nhiều v.v.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh như uống rượu bia, cà phê, đồ uống có cồn, chất kích thích. Dẫn đến lượng canxi hấp thụ vào thận bị hao hụt, giảm hoạt động của hệ tiêu hóa,….

Nguyên nhân của thoái hóa khớp

• Thoái hóa khớp liên quan đến tuổi tác. Khi con người già đi, khả năng sản sinh tế bào và tái tạo sụn khớp giảm dần. Khi đó, quá trình phá hủy sụn khớp, xương khớp diễn ra thường xuyên hơn, làm giảm khả năng tổng hợp các chất cần thiết cho xương khớp. Từ đó, sụn kém đàn hồi, giảm khả năng chịu lực,… gây thoái hóa.
• Liên quan đến di truyền, nội tiết hoặc ảnh hưởng bởi các rối loạn chuyển hóa trong cơ thể.
• Do chấn thương, hoặc các vấn đề như loạn sản, biến dạng khớp bẩm sinh, biến dạng do tai nạn, chấn thương do va đập, v.v.
• Bị ảnh hưởng bởi các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp nhiễm trùng,… Các bệnh này dễ làm tăng nguy cơ thoái hóa diễn ra nhanh chóng hơn.
• Chịu ảnh hưởng của trọng lượng “quá khổ” của cơ thể, gây áp lực lên hệ xương.
• Ngoài ra, bệnh còn được hình thành do các yếu tố như tính chất công việc, thói quen ăn uống hàng ngày không đủ chất dinh dưỡng….

Mối liên quan giữa loãng xương và thoái hóa khớp

Loãng xương có thể xảy ra ở nhiều người khác nhau. Trong đó, thường gặp nhất là ở lứa tuổi trung niên, người già, phụ nữ sau mãn kinh, trẻ em,… Nguyên nhân rất đa dạng. Tình trạng loãng xương xảy ra thường xuyên có thể dẫn đến thoái hóa khớp.

Vì vậy, có thể thấy rằng loãng xương cũng là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp. Hoặc, viêm xương khớp là kết quả của bệnh loãng xương. Cụ thể, quá trình giảm mật độ xương và thể tích xương trong quá trình loãng xương khiến chất lượng và chức năng của xương bị suy giảm.

Lúc này, các đốt sống dễ bị gãy, dễ bị lún xuống gây nên tình trạng đau nhức cột sống diễn ra trong thời gian dài. Không chỉ vậy, xương đùi và cẳng tay cũng dần yếu đi khiến chúng dễ bị tổn thương ngay cả khi chịu một lực tác động nhỏ.

Tình trạng xẹp đốt sống diễn ra lâu ngày gây áp lực lên sụn và đĩa đệm của khớp, ngoài việc gây viêm nhiễm còn làm giảm khả năng bôi trơn khớp. Do những yếu tố này mà xương khớp ngày càng bị thoái hóa, thoát vị đĩa đệm,… gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Dù là loãng xương hay thoái hóa khớp thì những di chứng do bệnh để lại cũng ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống và sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, khi nhận thấy cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên chủ động đi khám và điều trị càng sớm càng tốt.

Liệu pháp điều trị loãng xương và thoái hóa khớp

Sau khi xác định được bệnh lý mà người bệnh đang gặp phải, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp với từng bệnh nhân. Tùy theo mức độ tổn thương của xương khớp và tình trạng loãng xương, thoái hóa khớp mà áp dụng một số hướng điều trị:

Điều trị loãng xương

Phương pháp điều trị không dùng thuốc

• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là canxi, vitamin, khoáng chất,… thông qua các loại thực phẩm phù hợp. Đồng thời kiêng uống rượu bia và các chất kích thích có hại cho quá trình điều trị bệnh.
• Kết hợp luyện tập thể dục thể thao giúp cải thiện sức khỏe cơ bắp, ngoài ra còn giúp giữ dáng, ngăn ngừa nguy cơ thừa cân ảnh hưởng đến xương khớp.
• Sử dụng các dụng cụ chỉnh hình, sắp xếp lại khớp, giảm áp lực cho cột sống và các khớp lân cận.

Phương pháp sử dụng thuốc

• Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý, một số loại như thuốc bổ xương khớp có chứa canxi, vitamin D.
• Thuốc chống loãng xương, thuốc chống viêm không steroid, thuốc giảm đau.
• Thuốc giãn cơ, ổn định thần kinh, vitamin B.

Điều trị ngoại khoa

Khi cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp ngoại khoa, chỉnh hình cột sống hoặc thay khớp bị tổn thương để điều trị loãng xương cho người bệnh.

Điều trị thoái hóa khớp

Điều trị nội khoa

Sử dụng thuốc theo chỉ định, một số loại như:

• Thuốc chống viêm không steroid và thuốc giảm đau.
• Thuốc giảm đau bôi ngoài da, tiêm trong khớp.
• Một số chất bổ sung đường uống có chứa glucosamine, chondroi thiếc.

Tập thể dục, vật lý trị liệu phục hồi chức năng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Điều trị ngoại khoa

Áp dụng cho các tình trạng bệnh nặng như nội soi khớp, thay khớp nhân tạo, v.v.

Tùy theo tình trạng sức khỏe của mỗi người mà bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. Việc thăm khám sớm và có những biện pháp can thiệp phù hợp giúp bạn tránh được những rủi ro nguy hiểm.

Phòng chống loãng xương và thoái hóa khớp

Loãng xương và thoái hóa khớp là những rối loạn cơ xương khớp phổ biến hiện nay. Hai bệnh nếu để lâu không chữa trị có thể gây ra nhiều biến chứng. Không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Vì vậy, bạn nên chủ động phòng ngừa các bệnh về xương khớp nói chung, cũng như bệnh loãng xương hay thoái hóa khớp nói riêng. Một số vấn đề cần lưu ý như sau:

• Giữ cân nặng cân đối, hạn chế thừa cân, béo phì gây áp lực cho xương khớp, dễ dẫn đến các bệnh về xương khớp.
• Tập thể dục thể thao điều độ. Duy trì thói quen vận động, hạn chế đứng, ngồi, nằm một chỗ quá lâu. Tập thể dục nhẹ nhàng giúp khí huyết lưu thông tốt hơn, tránh tình trạng cứng khớp, thoái hóa.
• Tránh chấn thương, không thường xuyên mang vác nặng. Sắp xếp công việc và cho cơ thể thời gian để nghỉ ngơi.
• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Lựa chọn những thực phẩm phù hợp, kiêng những thức ăn, đồ uống không tốt cho sức khỏe của xương. Hạn chế rượu bia, thuốc lá, đồ uống có cồn, chất kích thích,… để bảo vệ sức khỏe tổng thể, sức khỏe xương khớp.
• Giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng, áp lực ảnh hưởng đến nội tiết, hệ xương khớp.
• Khám sức khỏe định kỳ. Ngoài ra, khi nhận thấy cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm.

Trên đây là cách phân biệt loãng xương và thoái hóa khớp cơ bản, bạn đọc có thể tham khảo. Để xác định chính xác dạng bệnh, bác sĩ có thể sử dụng thêm các xét nghiệm và kiểm tra liên quan. Chẩn đoán và điều trị theo phác đồ của bác sĩ giúp bạn tránh được những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.