Những Ưu Nhược Điểm Của Phương Pháp Châm Cứu Chữa Gai Cột Sống

Châm cứu chữa gai cột sống là một trong những phương pháp điều trị bệnh xương khớp bằng y học cổ truyền phổ biến từ xa xưa. Thực hiện phương pháp này nhằm cải thiện tình trạng đau nhức, tê mỏi, co cứng cơ… và hạn chế tác dụng phụ. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp này trong bài viết dưới đây.

Châm cứu là gì

Theo y học cổ truyền, châm cứu là một hình thức điều trị bằng cách sử dụng kim châm cứu kết hợp với nhiệt để tác động vào một huyệt đạo cụ thể trên cơ thể con người dựa trên triết lý cân bằng âm dương và hoạt động khí trong cơ thể. Châm cứu sẽ giúp mở ra lưu thông máu, khôi phục sự cân bằng khí và tạo ra một số phản ứng tự nhiên trong cơ thể để hỗ trợ quá trình chữa bệnh.

Trong y học hiện đại, dưới sự tác động đúng và đủ của các mũi kim châm cứu sẽ kích thích cơ thể và vùng cột sống bị tổn thương, mọc các gai xương, sản sinh ra một loại hormone có tên là endorphin hỗ trợ giảm đau, chống viêm và tăng cường miễn dịch một cách tự nhiên.

Các mục tiêu của châm cứu bao gồm:

• Kích thích giải phóng áp lực và năng lượng tiêu cực trên 14 kinh mạch.
• Cải thiện lưu thông máu
• Giảm đau tự nhiên
• Thư giãn cơ, làm dịu khớp và làm mềm khớp
• Điều chỉnh và giúp duy trì các chuyển động và hoạt động bình thường của cơ thể.

Cụ thể hơn, châm cứu là sự kết hợp của hai hình thức là châm và cứu. Châm cứu tức là dùng kim đâm qua da, tác động vào các huyệt đạo, cứu là hình thức chườm nóng, dùng hơi nóng bằng lá ngải cứu khô để kích thích các huyệt đạo.

Phân loại châm cứu dựa trên các yếu tố sau:

• Tùy theo từng vị trí huyệt vị mà châm cứu được chia thành 6 loại gồm: thể châm (châm vào các huyệt trên cơ thể), nhĩ châm (châm huyệt ở tai), diện châm (châm huyệt trên mặt), tỵ châm (châm huyệt ở mũi), thủ châm (châm huyệt trên tay), túc châm (châm huyệt trên chân).
• Tùy theo loại kim châm mà y học chia  châm cứu thành 5 dạng sau: trường châm (châm bằng kim dài), hào châm (châm bằng kim nhỏ), nhĩ hoàn (kim cài loa tai), kim ba cạnh, mai hoa châm (châm 5 – 7 kim nhỏ cắm vào ván gỗ rồi gõ lên lên bề mặt da).

Nguyên tắc và công dụng của phương pháp châm cứu chữa gai cột sống

Theo Đông y, gai cột sống là một trong những hội chứng về xương khớp phổ biến, xảy ra phổ biến ở người già, trung niên do lão hóa và cả những người trẻ tuổi do chấn thương, tai nạn, chấn thương cột sống do sai tư thế trong một thời gian dài hoặc thiếu chất dinh dưỡng.

Gai xương mọc ra từ cột sống là kết quả của quá trình tích tụ canxi, kích thước gai càng lớn thì các triệu chứng đau nhức do đốt sống chèn ép dây thần kinh và tủy sống. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây ra các cơn đau là do âm dương trong cơ thể bị mất cân bằng.

Do đó, châm cứu sẽ giúp kích thích tuần hoàn máu, khơi thông các mạch máu bị ứ trệ, đả thông kinh mạch, đào thải các yếu tố tiêu cực có hại ra khỏi cơ thể, làm dịu hệ thần kinh, hỗ trợ cơ thể sản sinh ra các hoạt chất làm giảm cảm giác đau. Đặc biệt, châm cứu giúp bổ ngũ tạng và nâng cao chính khí, từ đó đẩy lùi các triệu chứng gai đôi cột sống, tăng cường sức khỏe tổng thể.

Các ứng dụng cụ thể của châm cứu trong điều trị hẹp ống sống bao gồm:

• Giảm đau: Khi châm kim vào các huyệt đạo liên quan đến dây thần kinh bị chèn ép, khai thông kinh mạch đến vùng cột sống, nhờ tác dụng giảm đau từ sâu bên trong cơ thể. Ngoài ra, các nghiên cứu khoa học cho thấy châm cứu giúp kích hoạt giải phóng các chất giảm đau tự nhiên endorphine và adenosine giúp người bệnh thư giãn, thoải mái hơn.
• Ngăn ngừa viêm nhiễm: Châm cứu tác động trực tiếp vào các huyệt đạo, loại bỏ máu ứ đọng hoặc khí thừa, giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm.
• Cải thiện chức năng các cơ quan: Suy giảm chức năng các cơ quan như thận và gan cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng thoái hóa đốt sống. Khi thực hiện châm cứu sẽ giúp điều hòa và tăng cường nguồn năng lượng, dưỡng chất cho thận, làm giảm các triệu chứng bệnh.
• Ngăn ngừa và làm chậm quá trình thoái hóa: Châm cứu giúp cải thiện chức năng cột sống và làm chậm quá trình thoái hóa, giúp cột sống lấy lại chức năng ban đầu, rút ​​ngắn thời gian điều trị.

Tóm lại, châm cứu chữa thoái hóa đốt sống cổ nhằm mục đích giảm đau, ngăn ngừa biến chứng, đẩy nhanh quá trình hồi phục khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác.

Quy trình thực hiện châm cứu chữa gai cột sống

Châm cứu là một phương pháp chữa bệnh hiệu quả của y học cổ truyền nhưng tương đối phức tạp về cách thực hiện. Phải được thực hiện bởi lương y hoặc y sĩ có trình độ chuyên môn cao về châm cứu. Tùy theo phương pháp châm cứu mà quy trình thực hiện sẽ khác nhau, nhưng về cơ bản quy trình này bao gồm các bước sau:

• Bước 1: Tiến hành xác định chính xác các huyệt đạo, sát trùng và làm sạch da, chuẩn bị dụng cụ và kim châm có kích thước phù hợp.
• Bước 2: Đưa kim vào huyệt, xoay theo chiều kim đồng hồ rồi dừng lại cho đến khi đến huyệt Khí. Lúc này kim sẽ tạo ra kích thích tại vị trí huyệt đạo được châm vào, người bệnh sẽ có cảm giác tê, hơi châm chích.
• Bước 3: Rút kim sau một thời gian châm vào huyệt. Thông thường, tùy theo triệu chứng của bệnh mà bác sĩ sẽ tiến hành châm kim vào các điểm tương ứng trong thời gian từ 15 – 20 phút.
• Bước 4: Rút kim và sát trùng vùng da vừa châm cứu để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Nghỉ ngơi tại chỗ để theo dõi phản ứng sau châm cứu.
• Bước 5: Đây là cách bấm huyệt kết hợp với châm cứu để tăng hiệu quả điều trị, tuy nhiên có thể thực hiện được hoặc không. Sau khi châm cứu xong, bác sĩ thực hiện các thao tác bấm huyệt như day, ấn, xoa bóp,… tại vị trí vừa châm cứu.

Thông thường, một liệu trình châm cứu chữa gai cột sống thường kéo dài từ 12 – 15 ngày. Tùy theo mức độ tiến triển sau này của bệnh mà thời gian này có thể rút ngắn hoặc kéo dài.

Lưu ý: Quá trình trước, trong và sau khi châm cứu, người bệnh cần đảm bảo thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ, lương y. Ngoài ra, đảm bảo không được tự ý dừng giữa chừng để đạt hiệu quả cải thiện tốt nhất.

Châm cứu chữa gai cột sống phổ biến hiện nay

Châm cứu truyền thống

Phương pháp châm cứu truyền thống được thực hiện bằng cách châm kim vào huyệt và giữ kim trong 30 phút. Lúc này, kích thích sẽ được tạo ra ngay từ lúc châm cứu, sau đó tiếp tục trong vài giờ sau đó. Một số huyệt bác sĩ thường tác động bằng châm cứu thông thường như: mệnh môn, dương quan, thận du, trung úy, đại trường du…

Tác dụng: Phương pháp này cải thiện lưu thông máu, giảm đau, giúp phục hồi đĩa đệm và tăng cường sức khỏe.

Điện châm

Điện châm là phương pháp châm cứu mới kết hợp giữa Đông Tây y, được thực hiện tác động vào các huyệt đạo thông qua thiết bị điện. Phương pháp này thường được chỉ định với những trường hợp gai cột sống ở giai đoạn đầu, bệnh còn nhẹ và chưa có triệu chứng gì quá nghiêm trọng.

Bác sĩ sẽ tiến hành châm kim vào một số huyệt đạo và kết hợp với việc truyền dòng điện cực nhỏ. Lúc này, người bệnh sẽ có cảm giác tê và châm chích nhẹ ở vùng huyệt đạo. Thông thường, mỗi đợt điện châm thường kéo dài khoảng 30 phút, cứ 3 – 4 ngày thực hiện một lần.

Tác dụng: Điện chân giúp làm giãn nở mạch máu, giải phóng sức nén, kích thích tuần hoàn máu và hỗ trợ cung cấp oxy vào cơ thể, kiểm soát sự vận hành của khí huyết. Từ đó giảm đau nhức khó chịu và tăng cường dinh dưỡng đến các cơ quan, giúp cơ thể ổn định ở trạng thái cân bằng và khỏe mạnh hơn.

Thủy châm

Thủy châm cũng là phương pháp châm cứu kết hợp giữa Tây y và Đông y mang lại hiệu quả cao trong việc điều trị bệnh gai đôi cột sống. Bác sĩ sẽ sử dụng một số loại thuốc như Adrenalin, methycoban, cerebrolysin, vitamin B1, B6, B12… đưa vào các huyệt đạo như Đại long du, Thận du, A thị… để tạo kích thích mạnh tại đây, giảm đau và xoa dịu các xương sống.

Phương pháp châm cứu thủy châm chỉ phù hợp với những người mắc bệnh ở mức độ nhẹ. Chống chỉ định với những người bị dị ứng với thuốc, đang cấp cứu, sức khỏe yếu, tinh thần không ổn định… Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân kiểm tra sức khỏe và xác định vị trí cột sống bị tổn thương. Thông thường, chỉ khoảng 10 phút sau thủy liệu pháp sẽ giúp cơn đau được cải thiện ngay lập tức.

Tác dụng: Châm cứu chủ yếu mang lại khả năng giảm đau khi bị thoái hóa đốt sống, thần kinh tọa, đau đầu, thoái hóa đốt sống, liệt dây thần kinh… Bên cạnh đó, không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn điều trị nguyên nhân gây bệnh.

Cấy chỉ

Cấy chỉ được đánh giá là phương pháp chữa bệnh hiệu quả cao khi kết hợp giữa châm cứu cổ truyền với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện đại. Bác sĩ sẽ sử dụng kim chuyên dụng (thường là kim loại 23) và tiến hành đưa sợi chỉ tự tiêu vào các huyệt đạo xung quanh vùng gai cột sống để tạo kích thích liên tục, mang lại hiệu quả tối ưu.

Tác dụng: Cagut chỉ làm tăng phản ứng đồng hóa, giảm dị hóa, kích thích chuyển hóa protein và carbohydrate, từ đó giúp kích thích tuần hoàn máu, cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm cột sống và nâng cao sức lực.

Đốt cứu

Ngoài phương pháp thủy châm, điện châm, nhiều trường hợp bị hẹp ống sống cũng có thể áp dụng phương pháp đốt cứu để đạt hiệu quả điều trị cao. Nguyên liệu chính được sử dụng là bột mù tạt ép thành điếu hay còn gọi là điếu ngải cứu hoặc viên ngải cứu nhỏ hình trụ, hình tháp (mồi ngải cứu).

Khi đốt, ngải cứu sẽ tạo nhiệt và tác động vào các huyệt đạo, tạo cảm giác ấm nóng, thấm sâu vào da và giúp xương khớp được thư giãn, giảm đau nhức. Phương pháp này được đánh giá là an toàn bởi sức nóng của ngải cứu khi đốt đỏ chỉ nóng ở 500 – 600 độ C và phải giữ khoảng cách nhất định với da.

Tác dụng: Giảm đau, xoa dịu sự khó chịu của cột sống và hỗ trợ quá trình phục hồi chậm.

Các biến chứng và lưu ý khi thực hiện châm cứu chữa gai cột sống

Châm cứu chữa gai cột sống là phương pháp không dùng thuốc, ít tác dụng phụ cho các cơ quan nội tạng. Tuy nhiên, trên thực tế phương pháp này vẫn có những rủi ro nhất định như:

• Có trường hợp sau khi châm cứu, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau nhức kéo dài ngay vị trí kim châm và một số vùng lân cận. Cơn đau thường kéo dài vài giờ hoặc thậm chí vài ngày sau đó.
• Sau khi châm cứu, trên da sẽ xuất hiện những vết bầm tím kéo dài đến vài ngày.
• Châm cứu còn có nguy cơ gây nhiễm trùng do dụng cụ trong quá trình thực hiện không được vô trùng dẫn đến nhiễm khuẩn tại vị trí châm cứu.
• Trường hợp nặng hơn có thể gây tổn thương dây thần kinh nếu tay nghề bác sĩ kém, kim đâm thẳng vào dây thần kinh và hậu quả là dẫn đến teo cơ, bại liệt.
• Ngoài ra, còn nhiều tác dụng phụ thường gặp khác sau khi thực hiện châm cứu như: Chảy máu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, ngất xỉu…

Chính vì những tai biến, biến chứng tiêu cực này nên người bệnh phải thực sự cân nhắc và cẩn trọng trong việc lựa chọn chữa gai cột sống bằng châm cứu. Cũng cần lưu ý các vấn đề sau:

• Lựa chọn cơ sở y tế uy tín, bệnh viện y học cổ truyền nổi tiếng, bác sĩ giàu kinh nghiệm.
• Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt liệu trình và hướng dẫn của bác sĩ.
• Tuyệt đối không tự ý thực hiện châm cứu tại nhà vì rất dễ dẫn đến tai biến, thậm chí tăng nguy cơ tử vong.
• Kết hợp châm cứu với các biện pháp vật lý trị liệu khác như xoa bóp, bấm huyệt… và các bài tập nâng cao để tăng cường hiệu quả.
• Xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, khoa học để tăng cường sức khỏe xương khớp.

Trên đây là một số kiến ​​thức chung về phương pháp châm cứu chữa gai cột sống. Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, tốt nhất người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám và trao đổi kỹ với bác sĩ để biết có nên châm cứu hay không cũng như cách thực hiện an toàn, hiệu quả.