Bệnh Gai Cột Sống Cổ: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Bệnh gai cột sống cổ là bệnh lý cơ xương khớp phổ biến, có thể gặp ở nhiều đối tượng. Bệnh không chỉ gây đau nhức, khó chịu, sức khỏe giảm sút mà còn hạn chế khả năng vận động, giảm chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc. Vậy thoái hóa đốt sống cổ, triệu chứng và cách điều trị như thế nào. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết ở bài viết sau đây nhé

Bệnh gai cột sống cổ là gì

Trong tất cả các bệnh lý về cột sống thì bệnh gai cột sống cổ là bệnh thường gặp và nguy hiểm hơn các bệnh còn lại. Đây là tình trạng cơ thể hình thành và phát triển các gai xương nhô ra hai bên cột sống hay còn gọi là gai xương.

• Gai xương mọc ngang: Đây là tình trạng gai xương chạm vào dây thần kinh, gây đau dữ dội, lan từ vị trí gai mọc đốt sống cổ xuống vai, gáy, cánh tay, bàn tay, ngón tay…
• Gai xương mọc sau gáy: Đây là tình trạng các gai xương đè lên tủy sống gây teo cơ, cổ ngắn hơn bình thường, mất thẩm mỹ khi vẹo cổ kèm theo triệu chứng hay chóng mặt, khó kiểm soát thăng bằng.

Gai cột sống là tình trạng phát triển bất thường diễn ra trong thời gian dài, các gai xương lớn gây áp lực lên dây thần kinh, tủy sống gây đau nhức, đồng thời gây áp lực lên một số cơ quan xung quanh như đĩa đệm, mô sụn, dây chằng. … Dễ khiến chúng bị tổn thương và gây viêm nhiễm nặng. Nếu không nhanh chóng thăm khám và điều trị, về lâu dài sẽ có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng vận động và kéo theo nhiều hệ lụy khác.

Đối tượng dễ mắc bệnh gai cột sống cổ nhất là người cao tuổi. Vì càng lớn tuổi, tốc độ lão hóa càng nhanh, lượng canxi lắng đọng nhiều và dễ gây ra gai cột sống cổ. Tiếp đến là những đối tượng thường xuyên lao động chân tay nặng nhọc như khuân vác, bê vác hay những người làm việc văn phòng ngồi lâu, ngồi sai tư thế,… đều là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh gai cột sống cổ cao.

Ngoài ra, những người có thói quen sử dụng chất kích thích, hút thuốc lá thường xuyên cũng vô tình làm suy yếu các đốt sống cổ và sụn, tăng nguy cơ bị gai xương.

Nguyên nhân của bệnh gai cột sống cổ

Theo các chuyên gia, khi đốt sống cổ bị tổn thương, viêm nhiễm sẽ khiến cấu trúc xương mất ổn định. Lúc này, cơ thể sẽ kích hoạt cơ chế tự làm lành vết thương bằng cách hình thành các gai xương xung quanh vị trí bị thương để bảo vệ cột sống.

Đây là cơ chế hình thành gai xương ở cột sống cổ. Ngoài nguyên nhân này, bệnh còn có thể khởi phát do ảnh hưởng của nhiều yếu tố sau:

• Do tuổi tác: Càng lớn tuổi, tốc độ lão hóa càng nhanh. Đây là điều kiện thuận lợi để các gai xương dễ phát triển và phát triển lớn dần theo thời gian.
• Do tính chất công việc: Những người thường xuyên khuân vác, bê vác vật nặng, thực hiện các động tác cúi gập người liên tục hoặc ngồi làm việc sai tư thế trong nhiều giờ cũng là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gai cột sống cổ.
• Tiền sử các bệnh lý cột sống khác: Nếu người bệnh đã từng gặp vấn đề về xương khớp như viêm nhiễm, thoái hóa mãn tính thì cũng dễ hình thành gai xương cột sống. Tình trạng này có thể xảy ra do chấn thương khi làm việc, chơi thể thao hoặc tai nạn giao thông…
• Một số nguyên nhân khác: Ngoài ra, những người thừa cân, béo phì hoặc do di truyền từ các thế hệ trước cũng dễ gây ra bệnh gai cột sống cổ.

Dấu hiệu của bệnh gai cột sống cổ

Nhận biết các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh gai cột sống cổ càng sớm càng tốt sẽ giúp quá trình điều trị bệnh đạt hiệu quả cao hơn cũng như ngăn ngừa sớm các biến chứng nguy hiểm. Hầu hết bệnh nhân có vấn đề về cột sống cổ đều gặp phải một số biến chứng sau:

• Đau nhói ở cổ: Cơn đau khi mới bùng phát chỉ đơn giản là cơn đau nhẹ, thường xuyên hơn có thể gây cảm giác cứng cổ. Tuy nhiên, dần dần cơn đau tăng dần về cường độ, cơn đau dữ dội, nhất là khi người bệnh nằm một chỗ sau giấc ngủ dài hoặc đột ngột trở mình, gập cổ.
• Đau lan xuống tay: Với những trường hợp bị gai cột sống cổ nặng, cơn đau lan dần xuống bả vai rồi xuống cánh tay làm hạn chế khả năng vận động của người bệnh.
• Tê bì chân tay, mất cảm giác: Các gai xương phát triển lớn dần chèn ép vào các dây thần kinh tạo nên cảm giác tê bì, mất cảm giác, khó chịu. Đặc biệt là vào mỗi buổi sáng sau khi thức dậy.
• Đau nửa đầu: Đau cột sống cổ dữ dội thường kèm theo triệu chứng đau nửa đầu hoặc đau nhói trên đỉnh đầu của người bệnh.
• Rối loạn chức năng hệ thần kinh: Tình trạng dây thần kinh bị chèn ép quá mức trong thời gian dài không chỉ gây tê bì chân tay mà còn khiến cơ thể gặp phải hàng loạt các triệu chứng toàn thân khác như tụt huyết áp. Đột ngột hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, đổ mồ hôi đột ngột…
• Mất kiểm soát hành vi đại tiện / tiểu tiện: Ở giai đoạn nặng của bệnh, người bệnh gần như không thể đi lại và vận động nhiều, kèm theo đó là tình trạng đại tiện / tiểu tiện bừa bãi do ống dẫn tinh lúc này. hẹp do chèn ép các cựa xương.
• Dấu hiệu Lhermitte: Nhiều người bị thoái hóa đốt sống cổ thường có cảm giác khó chịu khi dòng điện chạy dọc sống lưng, lan xuống các chi, tình trạng này còn được gọi là Lhermitte. Tình trạng này có thể thoáng qua chỉ trong vài giây hoặc kéo dài hơn một chút và thường nặng hơn khi người bệnh cúi người về phía trước.
• Một số triệu chứng khác: Một số triệu chứng toàn thân khác thường thấy ở người bị gai cột sống cổ như mệt mỏi, chóng mặt, buồn ngủ, buồn nôn, máu lưu thông kém, ù tai…

Bệnh gai đốt sống cổ có nguy hiểm không

Nhiều người mắc bệnh gai cột sống cổ băn khoăn không biết căn bệnh này có nguy hiểm hay không và ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe. Theo kết quả nghiên cứu, bệnh gai đốt sống cổ thường không nguy hiểm đến tính mạng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Cụ thể, một số biến chứng nguy hiểm như:

• Tiến triển của bệnh đau cổ mãn tính: Những trường hợp gai đốt sống cổ lâu ngày, kéo dài không khỏi sẽ nhanh chóng chuyển thành mãn tính. Lúc này, các triệu chứng đơn giản như cúi, ngửa, ngửa cổ… cũng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Thậm chí, có bệnh nhân bị liệt cảm giác, liệt nửa người…
• Mất thăng bằng, dễ gây tai nạn: Bị gai cột sống cổ nặng khiến quá trình lưu thông máu diễn ra chậm khiến người bệnh dễ mất thăng bằng, ngã hoặc gặp tai nạn. Tình trạng này vô cùng nguy hiểm đối với những người tham gia giao thông hoặc làm những công việc đòi hỏi sự chính xác và tỉ mỉ cao.

Chẩn đoán bệnh gai cột sống cổ

Các chuyên gia khuyến cáo, ngay khi phát hiện các triệu chứng trên, người bệnh nên chủ động đi khám càng sớm càng tốt tại các cơ sở y tế, bệnh viện. Lúc này, bác sĩ sẽ thực hiện các thăm khám chẩn đoán lâm sàng và tùy theo đánh giá về tình trạng, mức độ mà bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm chẩn đoán như:

• Chụp X-quang: Xét nghiệm này giúp phát hiện chính xác vị trí và mức độ tổn thương của cột sống, có bị thoát vị đĩa đệm, thoái hóa đốt sống không, gai cột sống lớn hay nhỏ…
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Xét nghiệm này giúp phát hiện xem có dấu hiệu chèn ép dây thần kinh hay không, có tổn thương đĩa sụn hay không…
• Chụp CT: Hình ảnh CT cho kết quả chi tiết về cấu trúc xương, mức độ chèn ép của các cựa xương lên dây thần kinh, sự thay đổi cấu trúc của cột sống.
• Xét nghiệm điện học: Các bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm này để đánh giá chính xác hoạt động của hệ thần kinh bằng cách đo tải trọng và tốc độ của dây thần kinh khi truyền tín hiệu đến não hoặc các chi. Từ đó đánh giá mức độ và tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
• Xét nghiệm máu: Để loại trừ nguyên nhân đau, tê,… có thể do một số nguyên nhân bệnh lý khác.

Các phương pháp chữa bệnh gai cột sống cổ hiệu quả hiện nay

Phác đồ điều trị bệnh gai cột sống cổ được thực hiện dựa trên nguyên tắc làm giảm triệu chứng, duy trì sức khỏe của cột sống càng lâu càng tốt, đồng thời kết hợp phòng bệnh tái phát với các biện pháp chăm sóc tại nhà. Quá trình điều trị này đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp khác nhau bao gồm:

Điều trị bằng các biện pháp bảo tồn

Uống thuốc Tây chữa gai cột sống cổ

Sử dụng thuốc Tây y chữa gai cột sống cổ được xem là cách giảm đau cột sống lưng hiệu quả và nhanh nhất. Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị thoái hóa đốt sống cổ bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Tùy từng trường hợp bác sĩ có thể kê đơn thuốc Paracetamol hoặc Acetaminophen giúp giảm đau nhanh chóng trong trường hợp thoái hóa khớp nhẹ.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Một số loại thường được sử dụng trong nhóm này như Aspirin, Diclofenac, ibuprofen… mang lại tác dụng kháng viêm, ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ giảm đau tốt.
• Thuốc corticoid: Loại thuốc này có tác dụng kháng viêm, giảm đau rất tốt. Tuy nhiên, do tác dụng của thuốc khá mạnh nên người bệnh chỉ được sử dụng khi có sự cho phép của bác sĩ, tuân thủ đúng liều lượng để tránh gây ra tác dụng phụ. Đặc biệt việc tiêm corticosteroid cần được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm.
• Thuốc giãn cơ: Một vài loại tiêu biểu như Mephenesin, Mydocalm… thường được sử dụng trong những trường hợp nặng, hạn chế vận động và cần giảm đau nhanh chóng.

Lưu ý: Đối với phương pháp dùng thuốc chữa gai cột sống, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối liều lượng mà bác sĩ chỉ định. Không tự ý sử dụng thuốc khi chưa được phép hoặc thay đổi liều lượng. Trong quá trình sử dụng thuốc nếu có bất thường xảy ra cần ngưng sử dụng và thông báo cho bác sĩ để có biện pháp xử lý kịp thời.

Chữa gai cột sống cổ bằng bài thuốc Đông y

Các chuyên gia cho rằng, các bài thuốc Đông y chữa gai cột sống cổ không chỉ giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng đau nhức, tê mỏi mà còn có khả năng bồi bổ sức khỏe, bồi bổ khí huyết, bồi bổ sức khỏe đặc biệt có thể sử dụng điều trị lâu dài mà không gây tác dụng phụ cho sức khỏe.

Tuy nhiên, bên cạnh ưu điểm là hiệu quả và an toàn khi sử dụng thảo dược thiên nhiên, nhược điểm lớn nhất của thuốc Đông y là chậm phát huy hiệu quả, thiếu tiện lợi, tốn công sức và thời gian thực hiện.

Một số bài thuốc Đông y chữa gai cột sống cổ hiệu quả bao gồm:

Bài thuốc số 1: Tác dụng chính của nó là giảm đau, bổ huyết, kích thích lưu thông máu đến các cơ quan, bồi bổ can thận, tăng sức đề kháng và ngăn chặn sự xâm nhập của khí hư hỏng trong cơ thể.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị quế chi, hy thiêm, độc hoạt và đỗ trọng mỗi loại 10g, ngưu tất cà chi mẫu mỗi loại 12g, thạch cao, hoàng cầm và vương cốt mỗi loại 8g, cẩu tích và phòng phong mỗi loại 6g cùng 16g đương quy.
• Cho hết số dược liệu vào ấm sắc cùng 500ml nước đến khi nước cạn xuống còn khoảng 200ml nước thì tắt bếp.
• Rót phần nước thuốc thu được ra chén và sử dụng hết ngay khi còn ấm nóng.

Bài thuốc 2: Bài thuốc này được đánh giá cao về hiệu quả đối với những người bị gai cột sống cổ, đau nhức xương khớp.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị đại hoàng và ý dĩ mỗi loại 16g, thược dược và quế chi mỗi loại 12g cùng 8g ma hoàng.
• Cho hết số dược liệu này vào ấm và sắc lấy nước thuốc uống hằng ngày.
• Nên chia nhỏ làm nhiều phần để uống khi chưa quen dùng thuốc. Mỗi lần sử dụng phải hâm nóng lại để đạt hiệu quả tốt nhất.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là tên gọi chung của các biện pháp điều trị bệnh gai cột sống cổ thông qua tác động bên ngoài. Một số phương pháp phổ biến như massage, xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu, tập yoga, tập dưỡng sinh… Đây là những phương pháp an toàn, giúp kích thích tuần hoàn máu, tác động vào các huyệt đạo liên kết dây thần kinh, làm dịu não bộ, từ đó cải thiện tình trạng đau nhức, tê mỏi chân tay và hỗ trợ rất tốt cho quá trình phục hồi chức năng vận động.

Tuy nhiên, có một số phương pháp như châm cứu, bấm huyệt hay một số động tác chữa gai cột sống cổ cần được thực hiện hoặc hướng dẫn bởi các chuyên gia, bác sĩ có kinh nghiệm, được cấp phép hành nghề. để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao. Biện pháp này kết hợp với chế độ ăn uống và chăm sóc cẩn thận sẽ mang lại hiệu quả phục hồi chức năng cột sống cổ nhanh chóng.

Gợi ý một số bài tập vật lý trị liệu thoái hóa đốt sống cổ đơn giản mà hiệu quả như:

• Bài tập đứng và duỗi cổ: Người bệnh đứng thẳng, hai bàn chân rộng bằng vai. Đưa hai tay ra sau mông, dùng tay phải nắm lấy cổ tay trái rồi từ từ hạ cổ xuống mang tai và giữ tư thế này cho đến khi mỏi thì đổi bên.
• Bài tập kéo căng cơ cổ: Ngồi thẳng và thả lỏng cơ thể, xoay cằm sang vai phải rồi để yên trong 20 giây. Sau đó, từ từ xoay cổ trở lại vị trí bắt đầu và thực hiện tương tự với bên còn lại. Kiên trì thực hiện động tác này từ 3 đến 5 lần sẽ giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng của bệnh gai đốt sống cổ C5 C6.
• Bài tập chà vai: Đứng thẳng người thả lỏng, đưa hai tay ra sau bắt chéo, nghiêng vai từ từ sang trái rồi sang phải mỗi bên 30-50 lần. Khi thực hiện, lưu ý cổ tai phải chạm vào xương bả vai.

Mẹo dân gian chữa gai cột sống cổ

Điều trị gai cột sống cổ là một quá trình lâu dài nên nhiều người e ngại sử dụng thuốc Tây quá lâu sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Vì vậy, nếu tình trạng bệnh không quá nặng, người bệnh có thể tận dụng các loại thuốc bắc để cải thiện hiệu quả các triệu chứng của bệnh.

Trong tự nhiên có một số loại thảo dược có khả năng chữa các bệnh về khớp nói chung như:

Cây ngải cứu

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 nắm lá ngải cứu tươi, muối biển và một miếng vải mềm.
• Ngải cứu rửa sạch để ráo nước.
• Cho vào chảo đun nóng sao vàng, sau đó đổ hỗn hợp này lên miếng vải mỏng, buộc chặt đầu rồi đắp trực tiếp lên vùng cột sống bị thương bị đau.

Lá đinh lăng kết hợp với lá lốt

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 500g lá lốt và 50g lá đinh lăng.
• Đem các nguyên liệu đi rửa sạch, ngâm nước muối loãng 15 phút rồi vớt ra để ráo.
• Cho tất cả vào ấm sắc với 4 chén nước, đậy vung, đun trên lửa nhỏ.
• Kiểm tra thấy nước cạn còn khoảng 2 chén nước thì tắt bếp.
• Đổ nước sắc thuốc ra cốc và uống hết sau bữa tối để có kết quả tốt nhất.

Lưu ý: Các bài thuốc nam chữa gai cột sống chỉ được coi là phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh, phù hợp với những người bệnh nhẹ và kiên trì áp dụng trong thời gian dài, không nên quá nóng vội vì sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn.

Phẫu thuật cột sống cổ

Đối với những trường hợp bệnh đã chuyển sang giai đoạn mãn tính, gây ra những biến chứng ảnh hưởng đến chức năng cột sống và không thể chữa khỏi thì sẽ phải tiến hành phẫu thuật cột sống cổ. Phẫu thuật sẽ giúp khắc phục các vấn đề như: giải phóng sự chèn ép của mấu xương lên đốt sống cổ, lên tủy sống hoặc dây thần kinh, loại bỏ cựa xương hoặc một số loại phẫu thuật khác.

Tùy theo mức độ bệnh và mong muốn của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp. Hiện nay, có một số phương pháp phẫu thuật phổ biến như mổ hở truyền thống hoặc mổ nội soi.

Hướng dẫn cách phòng tránh bệnh gai cột sống cổ

Có thể thấy, bất kỳ đối tượng nào cũng dễ mắc phải bệnh gai cột sống cổ, không phân biệt giới tính, lứa tuổi. Những chấn thương ở cột sống nếu không sớm được khắc phục sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến khả năng vận động, chất lượng cuộc sống và sức khỏe chung của người bệnh.

Do đó, hãy chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp nói chung và sức khỏe cột sống cổ nói riêng để ngăn ngừa các vấn đề về cột sống tái phát. Một số biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa gai cột sống cổ bao gồm:

• Từ bỏ các thói quen tư thế có hại như mang vác vật nặng, khom lưng, không ngồi hoặc đứng quá lâu một chỗ.
• Kiểm soát cân nặng luôn ở mức vừa phải, cân đối với chiều cao để đảm bảo cột sống không phải chịu áp lực của trọng lượng cơ thể.
• Tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích như hút thuốc lá, cà phê, rượu bia quá mức.
• Xây dựng chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt ưu tiên các thực phẩm giàu canxi và vitamin D như sữa, trứng, rau xanh, hải sản, mộc nhĩ, đậu nành, cà rốt, cà chua, tỏi, nghệ, trái cây giàu vitamin C… để có hệ xương khỏe mạnh.
• Tạo thói quen luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, đặc biệt là các vận động có lợi cho cột sống cổ. Tránh các môn thể thao gây quá nhiều áp lực lên cột sống như cử tạ, nhảy cao,…

Trên đây là những thông tin hữu ích về căn bệnh gai cột sống cổ phổ biến đã và đang xảy ra với nhiều bệnh nhân. Căn bệnh này rất phổ biến và không quá khó kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị sớm. Lời khuyên tốt nhất cho người bệnh là nên thăm khám, chẩn đoán và tuân thủ theo phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra để nhanh chóng phục hồi chức năng và lấy lại khả năng vận động bình thường.